Borduren in en met het Fries Museum

In het Fries Museum staat de tentoonstelling ‘Haute Bordure‘ klaar om bezoekers te ontvangen. Het wachten is nog op het opheffen van de lockdown voor musea en dan kunnen we deze tentoonstelling die geheel gewijd is aan borduurwerk op kleding en accessoires in het echt (op afspraak) bekijken. Ik kan niet wachten.

Het campagnebeeld van de tentoonstelling Haute Bordure in het Fries Museum.

Bijna 150 kledingstukken en accessoires bewijzen dat borduurwerk meer is dan decoratie; het laat zien wie je bent. Van een spectaculair catsuit van Jan Taminiau – van top tot teen met pailletten bestikt – tot met gouddraad versierde schoenen uit 1620, en van ritselende roaring twenties jurkjes tot 18de eeuwse mannenvesten met minutieus geborduurde details.

In de tentoonstelling ontdek je de rijkdom die met borduurwerk gepaard gaat, met luxe materialen als gouddraad, zijde en zoetwaterparels, maar ook het vakmanschap en de honderden uren die soms nodig zijn om een kledingstuk te decoreren. Bovendien markeert fijn, wit borduurwerk belangrijke levensmomenten als geboorte, doop en huwelijk. Maar bovenal vormt borduurwerk een belangrijk onderdeel van de laatste mode waar men al eeuwenlang mee gezien wil worden.’ (tekst van de website van het Fries Museum)

Naast de tentoonstelling in het museum vinden er een aantal extra activiteiten plaats, zoals lezingen, workshops en masterclasses in de Borduurschool en er is een interactieve borduurinstallatie van Floor Nijdeken waarbij je kunt aanschuiven. Ook is er een prachtig boek verschenen ‘Haute Bordure – geborduurde kleding en accessoires in Nederland 1620-2020’.

Hier kun je alvast een aantal pagina’s van het boek bekijken.

Alvast online te zien (of horen)

Omdat de tentoonstelling niet geopend kon worden op de oorspronkelijke datum 13 februari heeft het Fries Museum alvast een aantal zaken online geplaatst zodat je nu al in de stemming kunt komen.

Zo is er een podcast met de titel Voortborduren met borduurverhalen en -frustraties van o.a. Edwin Oudshoorn, Anne Knipping, Floor Nijdeken en Elsa Nijhof die je hier kunt beluisteren.

De Borduurschool, een initiatief van Craftcouncil Nederland en het Fries Museum, biedt naast workshops en masterclasses in het atelier van het Fries Museum een aantal online lezingen en workshops aan. Het hele programma vind je hier.

Verder heb ik voor het Fries Museum een aantal DIY borduurinstructies gemaakt die je straks op zaal bij de originele stukken kunt vinden maar die je nu al op hun website kunt downloaden.

Oude borduurmotieven nog steeds heel actueel

Voor de DIY borduurstructies heb ik een aantal motieven op patroon gezet. Qua materiaal is er een vertaalslag gemaakt naar materiaal dat nu makkelijk te kopen/verkrijgen is en er is altijd ruimte voor eigen interpretatie.

Kleurrijke bloem

Met een satijnsteek, rijgsteek, steelsteek en festonrondje in het hart is deze bloem geborduurd.

Kleurrijke bloem in vrijborduurwerk

Hij is oorspronkelijk te vinden op een geborduurde onderst of kroplap uit 18e/begin 19e eeuw (Collectie Fries Museum T2012-044). In het echt is hij geborduurd met zijde op linnen en is hij 5 x 5 cm.

Met een foto van het originele stuk.

Ik heb het patroon vergroot tot 10 x 10 cm en geborduurd met perlégaren nr 5 waarbij ik de originele kleuren aangehouden hebt. Je kunt er bijvoorbeeld een broche van maken of hem borduren op een spijkerjasje.

Tak met Franse knoopjes

Van de blauwe kamerjas uit ca. 1880 (Fries Museum, T2002-045) die ook op het omslag van het boek staat, heb ik het motief genomen van het takje met Franse knoopjes en lange (losse) steken.

De blauwe kamerjas.

Het is het handigst om eerst de langste steek te borduren en daarover de andere losse steken. De Franse knoopjes zijn als laatste geborduurd.

Interpretatie van het takje met Franse knoopjes op denim geborduurd met perlégaren.

Zaans Stikwerk

In de tentoonstelling zijn verschillende stukken Zaans Stikwerk te zien.
Van het babyjak uit 1775-1800 (vermaakt uit ouder model, 1700-1750) (Fries Museum, collectie Fries Genootschap, T08420) is het motief van een krul gekozen.

Babyjak in Zaans Stikwerk.

Zaans of Zaanlands stikwerk is een reliëf borduurtechniek die gebruik maakt van verschillende lagen stof. Met een stiksteek (of rijgsteek) worden motieven op de stof geborduurd waarna verschillende gedeeltes vanaf de achterkant opgevuld worden en er zo reliëf ontstaat.
Dit maakt dat het geen moeilijke maar wel een bewerkelijke techniek is.

Het patroon vertaald in Zaans stikwerk.

Voorkant Zaans stikwerk krul.

En de achterkant.

Jaren ’40 boeket

In de tweede wereldoorlog was er een gebrek aan textiel voor kleding. Hierdoor ging men creatief om met het materiaal dat nog wel voorhanden was. Van een linnen laken is het ‘oorlogsbloesje’ gemaakt om het vervolgens te versieren met eenvoudig borduurwerk.

Blouse, 1940-1945 linnen geborduurd met katoen (Fries Museum, T.1987-071)

Geborduurd boeket op een linnen bloesje.

Het leuke aan dit patroon is dat het bestaat uit losse onderdelen die samen het boeket vormen. Afhankelijk van de plaats van het borduurwerk is de compositie passend gemaakt met de losse onderdelen. Door het patroon op de DIY-instructie te vergroten kun je het borduren met een 6 draadjes splijtgaren. Ik heb zoveel mogelijk de originele kleuren aan gehouden, maar je kunt natuurlijk elk kleurenpalet kiezen dat je wilt.

Detail.

Bloemen in empirestijl

Van een katoenen vrouwenjak uit begin 17e eeuw (Fries Museum, T1957-466) is dit lieve bloemmotiefje omgezet in een patroon.

Op dit jak zijn 30 verschillende bloemmotieven geborduurd waarvan er eentje is uitgewerkt.

Origineel met zijde geborduurd, maar ook met 2 draadjes splijtgaren ziet het er erg mooi uit.

Handig als je een vlekje op je kleding wilt verdoezelen.

De patronen vind je op de DIY borduurinstructies. Ga er vooral mee aan de slag en laat zien wat je ervan gemaakt hebt op Instagram of Facebook, vergeet niet #hautebordure toe te voegen.

En verder…

In augustus vorig jaar mocht ik in het depot van het Fries Museum een aantal stukken uit de collectie die nu in de tentoonstelling te zien zijn, (voor)bekijken. Van vier stukken heb ik reproducties gemaakt die tijdens het maakproces gefilmd zijn in een timelapse. Deze filmpjes zullen tijdens de tentoonstelling op zaal te zien zijn. Zodra de tentoonstelling geopend is, zal ik jullie de reproducties met de originelen en een stukje maakproces laten zien. Voor nu blijven ze nog even een verrassing.

Ik hoop dat ik snel al het mooie borduurwerk in levende lijve in het museum kan komen bekijken maar voor nu doe ik het even met hetgeen het Fries Museum online al te bieden heeft.

 

2 antwoorden
  1. Monique
    Monique zegt:

    Majo, super jouw borduurinstructies voor de tentoonstelling Haut Bordure. Probeer ze allemaal te maken, in afwachting dat het museum opengaat.

    Beantwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *