Variaties op een thema – stofversieren

/0 Reacties/in , , , /door

Ik hou ervan om dingen uit te proberen. Dat zie je bijvoorbeeld ook terug in de voorbeelden die ik maak binnen de Challenge Oude Borduurpatronen.
Ik vind het leuk om patronen, afbeeldingen en zelfs borduursteken op verschillende manieren uit te werken. Variaties op een thema dus. De komende tijd zal ik jullie daar wat meer van laten zien. Zie het als inspiratie om eens op een andere manier naar je borduurwerk te kijken.

Leidraad is vaak de vraag ‘What if?’. Wat gebeurd er als ik de hoek verander, wat gebeurd er als ik het materiaal verander, wat gebeurd er als ik de kleur veranderd, wat gebeurd er als ik …

De eerste in de serie gaat over stofversieren.

Stofversieren

Spoonflower is een website waar je stof kunt laten bedrukken. Je kunt kiezen uit verschillende soorten stof, een patroon/design of je kunt zelfs je eigen patroon/ontwerp aanleveren op te laten bedrukken. Ontwerpers die hun patronen ter beschikking stellen krijgen daarvoor een vergoeding.
Je kunt de stof per meter kopen, per fat quarter (ca. 53 x 50 cm) of als test swatch (20 x 20 cm). Overigens kunt je ook behangpapier laten bedrukken of beddengoed of theedoeken en nog veel meer.

Geregeld ben ik er op zoek naar patronen/ontwerpen die geschikt zijn om te borduren. En bij een van mijn zoektochten vond ik dit ontwerp genaamd Abstract Embroidery 1 van Aimee Knerr (aka Woollybox).

Het origineel gedrukte lapje.

Geschikt voor het formaat test swatch van 20 x 20 cm. Een leuk formaatje dus om te borduren. Omdat ik gelijk al een aantal variaties in mijn hoofd had, heb ik er gelijk een aantal tegelijk besteld en ben ik aan de slag gegaan.

Variatie 1 stofversieren met wol

De eerste variatie is met wol geborduurd. Ik heb hiervoor de dunne borduurwol van Blomsterstuga gebruikt.

De met wol geborduurde variant

De donkere contourlijnen zijn geborduurd in stiksteek en losse steken (straight stitch). En verder heb ik de koninginnesteek gebruikt (bolletjes aan de linkerkant) en zijn de gekleurde vlakken opgevuld met zandsteken (soms met meerdere kleuren).

Rechte steken, stiksteken en zandsteken zijn er gebruikt.

Nog een detailfoto.

Variatie 2 Kantha-achtig

Bij de tweede variatie heb ik me afgevraagd wat er zou gebeuren als ik de lege ruimtes op zou vullen met een rijgsteek (What if?) . Met andere woorden stofversieren op een Kantha-achtige manier. Als garen heb ik een blauw handgeverfd katoenen machinegaren van Oliver Twist gebruikt. Dit geeft in de rijgsteek een fijn lijntje

Opgevuld met rijgsteek.

Je ziet dat hoewel de print nog steeds  goed te herkennen is, het er ineens heel anders uitziet. Het lijkt misschien saai om te doen, met één kleur en één steek, maar het is best een uitdaging om vloeiende lijnen te blijven houden.

Vloeiende lijnen.

Variatie 3 stofversieren met ophogende steken

Bij de derde variant vroeg ik me af of hoe ik bepaalde elementen van het ontwerp er uit kon laten spreken en meer reliëf kon geven.

De derde variant.

De ‘vlekken’ zijn nu geborduurd in een ophogende satijnsteek. Hiervoor borduur je eerst de contour in een dubbele rijgsteek of splijtsteek. Vervolgens vul je het vlak met dicht op elkaar geborduurde satijnsteken. En als laatste borduur je nog een laag satijnsteken waarbij je ze een andere richting geeft als de eerdere laag. Dus bijvoorbeeld de eerste laag van links naar rechts en de volgende laag van boven naar beneden.

Hier kun je zien dat het lijkt alsof de satijnsteken er echt bovenop liggen.

De witte rondjes zijn geborduurd in een mini stiksteekje en hier en daar hebben ze extra Franse knoopjes gekregen.

Franse knoopjes geven extra reliëf.

En alles is geborduurd met splijtgaren/Mouliné uit mijn voorraad.

Variant 4 And now something completely different

De laatste variant is er één met voortschrijdend inzicht geweest. En jammer genoeg heb ik daar de verschillende stappen niet van gefotografeerd. Voor het maken van foto’s heb je eigenlijk goed daglicht nodig en als ik ‘s avonds voor de televisie lekker aan het borduren ben, dan schiet het fotomaken er dus wel eens bij in. Zo ook deze keer.
Op het gedrukte lapje heb ik eerst een doorzichtig lapje kaaslinnen gelegd. Rondom heb ik de lapjes even aan elkaar geregen zodat ze niet ten opzichte van elkaar verschuiven. Vervolgens heb ik de donkere lijnen en stippels geborduurd met goudband van Bart & Francis. Op het etiket staat om precies te zijn: Haute couture, 100% metaloplastoïde film Japanese flat braided structure. Door het doorzichtige lapje was het patroon goed te zien.

En toen.

Toen vond ik eigenlijk de combinatie van het goud en de kleurtjes van het oorspronkelijke lapje niet goed bij elkaar passen.
Wat te doen?
Uiteindelijk heb ik het oorsponkelijke lapje vanaf de achterkant weggeknipt, zodat alleen nog het doorzichtige lapje met de geborduurde contouren over bleef.

En dit blijft er over als het het oorsponkelijke lapje weghaalt.

Detail.

En zo zie je ze alle vier bij elkaar (met excuses voor de onscherpe foto).

Alle vier de varianten.

Ik heb nu de vier varianten zelf geborduurd.
Misschien is het leuk om dit experiment eens met een aantal verschillende borduursters op te pakken. Laat met het even weten op info@treeofneedlework.nl of je hier in geïnteresseerd bent. Wie weet geven we onszelf binnenkort een nieuwe uitdaging.

 

 

Borduren van kleurplaten

/0 Reacties/in , , /door

Mensen vragen mij geregeld hoe ik aan patronen kom die je kunt borduren. Er zijn natuurlijk patronenboeken en je zou zelf wat kunnen tekenen/ontwerpen. Een andere mogelijkheid is het internet. Je kunt daar een onderwerp googelen en op afbeelding klikken. Of je voegt de term tekening of drawing toe.

LET OP. Niet alle afbeeldingen en tekeningen die je op het internet vindt zijn rechtenvrij. Vaak mag je het wel voor jezelf gebruiken maar niet commercieel gebruiken. Verder is het altijd wel netjes om bronvermelding te geven.

Soms maak ik een compositie waar ik elementen uit tekeningen of patronen op een andere manier orden. Je ziet hiervan voorbeelden bij de Challenge Oud Borduurpatronen. Je kunt zo een patroon ‘toepassen’ of ‘aanpassen’ aan de plek die je wilt borduren.

Ook verwijs ik geregeld naar Kleurboeken voor Volwassenen. Daar staan vaak de leukste tekeningen in die je kunt borduren.

Kleurplaten uit tijdschriften

Een andere mogelijkheid zijn de illustraties die tijdschriften online ter beschikking stellen als kleurplaat.

Dit is een illustratie van Alja Horvat die ik gevonden heb op de website van Flow magazine. Je kunt deze (en nog andere) vinden onder tips –> downloads en quotes

Kleurplaat is getekend door Alja Horvat voor Flow Magazine.

Je kunt de kleurplaat overtrekken via de lichtmethode (via een raam of lichtbak/-plaat), maar omdat deze tekening erg gedetailleerd is, heb ik hem uitgeprint op stof. Ik gebruik hiervoor Inkjet Fabric Sheets (coton) van Jacquard.
Omdat de uiteindelijk geprinte stof erg dun is, verstevig ik het borduurwerk altijd met een stukje kaasdoek. Dit borduurt veel lekkerder en zorgt dat het borduurwerk minder ‘trekt’.

Ik werk meestal in een borduurring.

Dit soort borduurwerkjes zijn heerlijk om restjes garen mee op te maken. Ik heb dan ook met gewoon splijtgaren (2 draadjes) geborduurd uit de doos.

Je kunt zelf kiezen of je alles borduurt of gedeeltes.

Op het boek staat ‘Stay safe’ en ‘There is no place like home’.

In Paradijsvogelmagazine vond ik een artikel met kleurplaten van mandala’s en een link naar de website mandalakleurplaten.nl.
Hier kun je afbeeldingen van mandala’s gratis downloaden. Er zijn categorieën als bloemen, dieren en kerst.

Kijk eens op de website van je favoriete tijdschrift of zij deze service ook bieden. In de afgelopen periode van veel thuis zijn, is er ongelofelijk veel online beschikbaar gekomen.

Kleurplaten van musea

Op de website van het Zeeuws Museum vond ik een aantal kleurplaten met de Zeeuwse knoop en patronen van halsdoekjes,  maar ook een tekening naar het schilderij ‘Gebed voor de maaltijd’ van Jan Toorop.

Tekening naar het schilderij ‘Gebed voor de maaltijd’ van Jan Toorop.

Het origineel ziet er overigens zo uit:

‘Gebed voor de maaltijd’- Jan Toorop – Zeeuws Museum

Ik heb alleen de contouren geborduurd met zwart en een beetje rood garen. Door te variëren met stik- en steelsteken en met 1 of 2 draadjes kun je dikkere en dunnere lijnen creëren.

De geborduurde tekening.

Diep in gebed.

De in rood geborduurde stoel geeft net iets extra’s.

En mijn vingers jeuken om ook de kleurplaat met de Zeeuwse knopen te borduren.

Kleurplaat Zeeuwse knopen van het Zeeuws Museum.

Meer dan 100 musea, bibliotheken en archieven hebben een deel van hun collectie omgezet in kleurplaten en beschikbaar gesteld voor het publiek onder de noemer Color our collections.

Je kunt er hier meer over lezen. Het is wel even zoeken omdat er gesorteerd is naar instelling.

Ook op de website van het Van Gogh Museum kun je aan de slag met kleurplaten gebaseerd op de schilderijen van Vincent van Gogh. Zo is er een kleurplaat van de Slaapkamer (met het gele bed), Zonnebloemen, de Amandelbloesem, de Aardappeleters en verschillende zelfportretten.

Kleurplaat Zonnebloemen naar een schilderij van Vincent van Gogh – Van Gogh Museum, Amsterdam.

Ik heb de Zonnebloemen alvast uitgeprint. Ik had voor een ander project allerlei soorten geel garen nodig en daar is nog wat van over. Prima om hier voor te gebruiken.

Als je ook leuke kleurplaten tegenkomt die je zou kunnen borduren, meld het dan even. Ik zal kijken of ik een aparte pagina op de website kan maken om ze te verzamelen.

 

 

 

 

Kijken en zien – een 30 dagen fotochallenge

/2 Reacties/in , /door

Afgelopen periode merkte ik dat ik me steeds verder terugtrok in mezelf. Een onwelkom effect van de coronacrisis. Op straat lette ik eigenlijk alleen maar op dat ik niet te dicht bij andere mensen kwam en verder ging ik alleen van huis naar mijn atelier en weer terug.

Begrijp me niet verkeerd, ik heb een heerlijke augustus gehad, met twee fantastische weken vol met zomerworkshops binnen de thema’s folklore en sustainability. Het was zo fijn om weer cursisten te ontvangen op de Concordiastraat en weer les te geven. En in juli en augustus hebben we hard gewerkt in het zomeratelier van het ‘100.000 bomen en een bos van draad‘-project van Sara Vrugt in de Hortus Botanicus in Leiden.

En dat triggerde me dan ook weer om wat beter om me heen te kijken, te zien en vooral om te genieten van wat er allemaal is, in plaats van de focussen op negativiteit en zaken waar je geen invloed op kunt uitoefenen.

Ik merkte wel dat ik daar wat hulp bij nodig had. En zo is de 30 dagen fotochallenge ‘Opdracht aan mezelf’ geboren.
Om te beginnen heb ik 32 woorden opgeschreven. Woorden die soms een tegenstelling aan elkaar zijn, zacht – hard, donker – licht, soms een vorm zijn of een kleur. In ieder geval woorden die ik (dacht ik toen) gemakkelijk zou kunnen vinden in mijn omgeving en die ook te fotograferen waren.
Vervolgens heb ik ze losgeknipt en door elkaar gehusseld en één voor één getrokken en een opvolgend nummer gegeven. En toen kreeg ik dit lijstje:

De dagelijkse opdrachten.

Elke dag in september maakte ik een aantal foto’s thuis, onderweg en in mijn atelier, binnen het thema van die dag. Vervolgens plaatste ik ze bij elkaar in één beeld op instagram (@majovanderwoude) en op mijn persoonlijke facebookpagina.

Een kleine selectie van wat ik zoal allemaal tegen kwam.

Dag 1 – rond.

Soms kreeg ik wat hulp van een buurman op mijn verdieping in de Concordiastraat die zijn handen ter beschikking stelde voor de foto.

Dag 2 – driehoek

Ook alledaagse dingen werden gefotografeerd zoals het oranje uiennetje op dag 3.

Dag 3 – oranje

Sommige thema’s waren achteraf moeilijk te fotograferen, zoals zacht en hard. Zeker als je niet meer van hetzelfde wilde laten zien.

Dag 6 – zacht

Dag 25 – hard

En soms kwam je een paar dagen later de mooiste beelden tegen van een eerder thema.
Afhankelijk van het aantal foto’s koos ik een collagesjabloon op instagram.

Dag 9 – goud

Ook liet ik wel eens wat van mezelf zien, zoals op dag 15 – vierkant en dag 16 – schaduw.

Dag 15 – vierkant

Dag 16 – schaduw

Moeilijke ondewerpen ging ik niet uit de weg.

Dag 18 – dood

Weet je hoe moeilijk het is om een groen stoplicht te fotograferen, terwijl je moet doorlopen.

Dag 20 – groen

Toevallig was het op dag 28 een donkere dag op het atelier.

Dag 28 – donker

En het laatste thema was wit.

Dag 30 – wit.

De foto’s van alle 30 dagen kun je vinden op Instagram bij @majovanderwoude. Naast borduurwerk en allerlei andere onderwerpen, krijg je ook een klein kijkje in mijn leven.

Heeft de opdracht aan mezelf zijn doel behaald, namelijk dat ik opener naar de buitenwereld ben gaan kijken. Ja zeker, en ik moet zeggen dat ik er dagelijks erg veel plezier in had om binnen de thema’s beelden te zoeken. En dat ook zo gevarieerd mogelijk te doen. Binnen een dag, maar ook door te proberen om onderwerpen die al gefotografeerd waren, niet te herhalen. Want ja, een wit vilten object, kan zowel bij wit, zacht en licht passen.

Het mooie was dat ik het gemakkelijk kon doen terwijl ik van mijn huis naar mijn atelier liep en dat het me verder maximaal een kwartiertje kostte om een selectie te maken en de foto’s te plaatsen. Een kwartiertje met heel veel plezier.

Een opdracht aan mezelf dus om zeker nog een keer te doen. Dus wordt vervolgd.
Als je het ook eens wilt proberen, dan kun je mijn woorden gebruiken, maar ook zelf woorden verzinnen. En 30 dagen of een maand kan natuurlijk ook een week of 10 dagen worden. Probeer het maar eens.

 

Making waves

/0 Reacties/in , , , /door

Ik kom oorspronkelijk uit Zeeland. En al ben ik geen strandmeisje of watersporter, de zee en de golven blijven me altijd boeien.
In verschillende borduurwerkjes van mij komen die dan ook vaak terug. Aangezien het voor mij nu wat moeilijker is om de zee te zien, te proeven en te ruiken (en de zeewind op mijn gezicht te voelen) een selectie van mijn ‘zee/golven’borduurwerkjes. Herinneringen aan ‘Making waves’.

Japanse inspiratie

Een van de bekendere Sashikopatronen zijn de waves, de golven.

Sashiko golf/wave patroon.

Helaas ben ik de naam van de kunstenaar kwijt die de prachtige tekening gemaakt heeft waar dit borduurwerk op geïnspireerd is.

Golven geïnspireerd op een gevonden tekening.

Gecombineerd met het blauwe inspiratie garen doosje van LinLadan waar ik hier over geschreven heb, en de festonsteek werd het uiteindelijk dit.

Golven maken met festonsteken.

Herinneringsboekje Cadzand 2012

In december 2012 was ik een weekje alleen aan de Zeeuwse kust, in Cadzand. Elke dag maakte ik een strandwandeling en maakte ik foto’s van de steeds veranderende zee in combinatie met het strand en de luchten. Een aantal daarvan heb ik op stof geprint en gebruikt in dit herinneringsboekje.

Herinneringen aan Cadzand 2012.

Stof, gekocht tijdens de Handwerkbeurs in Gent, werd gebruikt voor de golven/waves.

Geborduurd met moerbeizijde en steelsteken zodat je mooie golvende lijnen kunt maken.

Wil je ook een Herinneringsboekje maken, 5 september en 30 december 2020, geef ik de workshop Herinneringsboekje maken in Utrecht. Meer informatie vind je hier.

Eind vorig jaar heb ik versie/embroiderykit van The Wave van Hokusai geborduurd.

Geborduurde interpretatie van The Wave van Hokusai.

Geïnspireerd op de tekeningen van Mori Yuzan

Dus toen ik op MyModernMet.com een bericht zag langskomen met de golven/waves tekeningen van Mori Yuzan uit 1903 was ik gelijk geïnteresseerd. Er waren ideeën genoeg om een aantal van de pentekeningen te borduren.

Een kleine selectie van de ‘waves’tekeningen van Mori Yuzan.

Het gaf me tevens de gelegenheid om wat garens uit te proberen, zoals het zijden machinegaren van Oliver Twist en de moerbeizijde van Blomsterstuga in de mooiste blauwe/groene/zee kleuren.

Een mooie gelegenheid om te borduren met garens van Oliver Twist.

Vertaald krijg je dan deze getekende pagina:

Een pagina uit het boek van Mori Yuzan.

in dit borduurwerk:

De geborduurde pagina.

 

De tekeningen roepen om allerlei borduursteken zoals,

Stiksteken met dun garen.

Golven in stiksteken met het wat dikkere moeibeizijde.

Festonsteken.

En de vliegsteek.

Maar zo zou het ook zo maar een vlucht vogels boven de zee kunnen zijn.

En dit is nog maar een kleine selectie van wat allemaal mogelijk is. Goed voor nog uren borduurplezier.

 

 

Wrap up 2019 – mijn (borduur)jaar in vogelvlucht

/0 Reacties/in , , , /door

Het is de laatste dag van het jaar. Tijd om terug te kijken naar het afgelopen jaar.

Mensen vragen wel eens waar ik mijn inspiratie vandaan haal. Het makkelijke antwoord daarop is overal en nergens. En het wat meer complexe antwoord daarop is ook overal en nergens.
Instagram, Pinterest, Facebook, de social media zijn fantastische inspiratiebronnen. Vaak zijn ze het kleine beginnetje naar een verdere zoektocht. Het is natuurlijk wel handig dat je niet verzandt in alle berichten en dat je niet al je tijd op je mobiel, tablet of laptop spendeert. Het daadwerkelijke maken staat voor mij nog steeds op nummer 1.

Zelf volgen van cursussen en workshops

Zelf volg ik geregeld workshops en cursussen. De redenen daarvoor zijn divers, soms wil ik een nieuwe techniek leren, soms leren werken met een andersoortig materiaal, soms een andere invalshoek m.b.t. lesgeven. Maar ook vind ik het leuk om naar een ander media, als papier, of handwerktechniek, als breien, over te stappen om te kijken hoe ik dat kan combineren met mijn borduurwerk. Dit zijn mijn 2019 belevenissen op dit gebied:

Iedere eerste maandag van de maand ga ik naar Loret Karman/Broodje Breien. Dit jaar was het thema contrast. Aan de hand van de breiwerkjes die we tijdens de Broodjes maken, ga ik aan de slag met een vertaalslag richting borduurwerk. Hier kun je er meer over lezen.

Borduren en breien met verschillende diktes garen.

In februari was ik in Zuid-Engeland op het West Dean College. Daar volgde ik een stumpworkcursus van Fleur Oakes. Haar volg ik al een aantal jaren en was dan ook erg benieuwd naar haar als kunstenaar en naar haar werk als artist in residence bij Imperial College London’s vascular surgery department. Hier lees je meer over deze trip.

Oefeningen Stumpwork.

In juli/augustus volgde ik een cursus Collage tijdens de Crea Zomerweek. Hier heb ik daar overgeschreven. Ik heb tijdens deze cursus verschillende (papier)collage technieken geleerd, die ook toe te passen zijn op borduurwerk of juist te combineren zijn met borduurwerk, zoals het werk hieronder.

Het combineren van (papier) collagetechnieken met borduurwerk.

Deze kennis gebruik ik dan weer bij de opzet van eigen werk

Eerste laag nieuw borduurwerk met collagetechniek (under construction).

of in cursussen als de workshop ‘Herinneringsboekje maken’.

Tijdens de Knit & Knot in Tilburg ontmoette ik de dames van Keigoed Vilten. Zij combineren borduurwerk met hun eigen medium vilt. Dat leek me een interessante combinatie om eens te proberen en eind november heb ik bij hen de workshop Embroderie gevolgd. Ik weet niet of ik toe ben om zelf te gaan vilten (iets met nattigheid of zo) maar als ondergrond om te borduren is het een fantastisch materiaal.

Stekenboek van vilt.

Trellissteek

En op de valreep ben ik begonnen met de online cursus ‘Stitch your Story’ van Sue Stone. Dit is nog maar de betaversie, maar in februari start ze met de definitieve cursus. Die wordt waarschijnlijk aangekondigd via de website Textileartist.org, Omdat het borduren van portretten en mensen niet echt mijn ding (nog) is, leek het me leuk (en vooral nuttig) om hiermee aan de slag te gaan. Dit zijn mijn eerste resultaten:

Portret in stiksteek met 3 kleuren.

Portret op donkere achtergrond met verschillende borduursteken.

En nu aan de slag met de volgende module waarin ogen, mond en haar afzonderlijk aan bod komen.

Experimenteren met ander materiaal

Leuk vind ik het om met ‘ander’ materiaal te werken/borduren. Soms ga ik daarmee zelf aan de slag, zoals met de garens van Bart & Francis.
Wat dan resulteert in ‘mosje’achtige borduurwerkjes.

Bijzondere borduurwerkjes met bjizondere garens.

Soms koop ik de stof met patroon en garens, maar wel met een eigen invulling. Zoals dit linnen-borduurproject van Linladan waarover je hier meer kunt lezen.

Borduurwerk helemaal klaar.

En soms is het een combinatie van materiaalpakket, patroon uit boek of internet, zoals de Yellow Chair van  Laura Wasilowski waarin ik wolvilt als ondergrond uitprobeerde.

Yellow Chair van Laura Wasilowski geborduurd door Majo van der Woude.

Challenges/uitdagingen

Als je mijn blog een beetje volgt, dan weet je dat ik niet zo goed ben in het volhouden van langdurige challenges/uitdagingen.
Om het lot in te tarten ben ik in 2019 een eigen Challenge begonnen. In het begin van het jaar kreeg ik een flinke map met oude borduurpatronen. De patronen(bladen) komen uit tijdschriften uit de jaren ’50 van de vorige eeuw. De tijdschriften zelf heb ik er niet bij, zodat er bij het patroon niet echt bij staat in welke techniek hij gemaakt is. Iedere derde donderdag van de maand plaats ik een nieuw patroon met verschillende uitwerkingen met de uitdaging aan een ieder om zijn eigen variant te maken. Je kunt hier de start lezen. Op een besloten Facebookgroep kun je je resultaten delen met elkaar. En dit zijn wat voorbeelden:

3 varianten van het december 2019 patroon

Het grote motief van de oktoberchallenge geborduurd in linnen garen.

De windmolen met de lucht als achtergrond (julichallenge).

Lintborduren tijdens de meichallenge.

Ook heb ik zelf nog meegedaan aan wat kortere challenges zoals Makersdecember2019 van @pukvossen en @maramaakt. Daar heb ik hier over geschreven.

Dag 25. STITCH. Een van mijn favoriete steken, de satijnsteek.

En een vijf-daagse inchie challenge van de zomer, waar ik hier over geschreven heb.

De inchie challenge 2019.

Voor mij blijven deze challenges leuk en interessant om mee te doen. Door een focus en je te beperken in thema of materiaal ga je vaak iets verder in je creativiteit dan normaal. Dat levert dan interessante dingen op, vaak de start van volgend werk. Ook is het leuk om te zien wat andere mensen binnen een thema doen, dat vergroot zeker mogelijkheden. Voor 2020 heb ik nog niets gepland, maar wie weet.

Goede voornemens

En wat zijn mijn goede voornemens met betrekking tot inspiratie voor het komende jaar.

In ieder geval wil ik meer ruimte inrichten voor het bezoeken van tentoonstellingen en musea. Dat heb ik afgelopen jaar echt te weinig gedaan. Dus, volgende week staat een bezoek aan de tentoonstelling ‘Juwelen’ in de Hermitage in Amsterdam op het programma. Kan ik gelijk ook nog genieten (en inspiratie opdoen) van het Lightfestival in Amsterdam.

En een ander voornemen is om de inspiratie ook daadwerkelijk om te zetten in ‘eigen’ werk. Daar heb ik al een aantal ideetjes over (waarschijnlijk nog veel te veel voor een goede focus), nu dus alleen nog doen…

Hebben jullie (borduur)voornemens?

Borduurinspiratie door Broodje Breien

/2 Reacties/in , , , /door

Iedere eerste maandag van de maand trakteer ik mezelf op Broodje Breien van Loret Karman van de Amsterdamse Steek. Nu ben ik niet direct een breister, ik kom niet verder dan opzetten en afhechten, en daartussen recht en averecht breien (of is het rechts en averechts?). Maar dat doet er niet toe, ik gebruik deze ‘experimenteer klasjes’ zoals Loret ze zelf noemt, meer als inspiratie om het breiwerk in borduurwerk om te zetten.

Overigens slaat het Broodje op het lunchbroodje van bakker Wesley uit de Maasstraat, maar dat terzijde.

Dit jaar is het overkoepelende thema, contrast en dat heeft al een aantal leuke borduurexercities opgeleverd.
Ik laat jullie er een aantal zien. Hierbij probeer ik zoveel mogelijk om de borduurwerk in hetzelfde materiaal te maken als het breiwerk.
Tijdens onze eerste sessie over contrast hebben we het uitgebreid gehad over de verschillende soorten contrast. Denk daarbij aan kleur, licht/donker, grootte (klein/groot), vorm (vierkant/rond), textuur (glad/ruw), stijl en thema.

Contrast in kleur, wat ‘doet’ een verlopend draadje.

Er is gewerkt met een draad die geverfd is met twee contrasterende kleuren, in dit geval wit en donkerblauw en er is gekeken wat er gebeurd als je de steekrichting veranderd. Het draadje is hierbij leidend. Als referentie zijn de voorkant en de achterkant van een in tricotsteek gebreid lapje toegevoegd.

Door te werken met een halve kruissteek (tentstitch) en de richting van je borduursteken te veranderen (horizontaal, diagonaal, van buiten naar binnen rondom of in L-vorm) krijg je een aantal variaties. Deze krijgen nog een extra laag doordat de geborduurde rijen langer of korter zijn waardoor je ‘dikkere’ stukken van een kleur krijgt.
Ook het borduren van platsteken in blokjes die wisselen van richting of in zigzaglijnen geeft een verrassend effect.

Tijdens de tweede sessie hebben we het gehad over het contrast dat je kunt bereiken door het breien van recht en averecht in een patroon. Hierdoor kun je reliëf creëren. Door in één kleur te breien, wolwit in dit geval, versterk je nog dat effect.

Bij het borduren is dat wat ingewikkelder. Zeker als je je beperkt tot het gebruik maar 2 borduursteken, namelijk de kruissteek en een liggend steekje.

Reliëf door het breien in patronen met recht en averecht.

Om toch wat meer reliëf in het borduurwerk te krijgen ben ik overgestapt op de koninginnesteek, sorbellosteek en Frans knoopje. Om vervolgens toch terug te keren naar een simpele techniek, het doorrijgen waarbij ik gekeken heb naar het effect van een dunnere en dikkere draad (helaas geen foto).

Een ander mooi voorbeeld zijn de ‘Pradawaaiers’, genoemd naar een trui van het modemerk Prada. Maar de oorsprong van de waaiers waren eigenlijk gebreide schelpen.

De Pradawaaiers gebreid en geborduurd.

Geborduurd lijken ze wel op Bargello, een oude borduurtechniek die prachtig kleurige patronen creëert. Tja, wat was er dan eerder en wie inspireert wat en wanneer?

Door het gebruiken van dun en dikker materiaal krijg je ook een interessant contrast.

Borduren en breien met verschillende diktes garen.

Dit effect wordt nog eens versterkt door een andere borduursteek te gebruiken te gebruiken met het dikkere materiaal of de dikkere draad mee te laten lopen in het breiwerk.

Ook strepen blijken ineens erg interessant om mee te experimenteren. Met een strepengenerator online kun je gemakkelijk allerlei streeppatronen maken. Je kunt dan zelf instellen hoeveel kleuren je wilt gebruiken en hoe dik de strepen mogen zijn (1 t/m … toeren).

strepen, strepen en nog eens strepen.

Als je de strepen borduurt kun je kiezen uit verschillende steken als halve of hele kruissteek, platsteek of schuine platsteek of een zigzag- of golfpatroon. Je ziet op de foto een aantal uitwerkingen van het streeppatroon. Als je dit streeppatroon verticaal of diagonaal borduurt krijg je nog meer varianten. De mogelijkheden zijn legio. Duidelijk voor mij is dat ik voorlopig nog niet klaar ben met dit streeppatroon.

Speciaal was het kleurcontrast breiwerk van Britt Marie Christoffersson.

Kleurcontrast breiwerk ala Britt Marie Christoffersson versierd met borduurwerk.

Hier heb ik het breiwerk als basis gebruikt om op te borduren. Dit is geïnspireerd door haar boek ‘Brodera pa stickat’. Bij de Amsterdamse Steek geef ik 1 december voor de tweede keer de workshop ‘Popborduren, inspiratie Britt Marie Christoffersson’ waar ik dieper inga op dit soort borduurwerk.

En we hebben nog meer gedaan.

Tijdens de Knit & Knot in Tilburg van 24 t/m 26 oktober kun je ook kennismaken met het Broodje Breien. Loret geeft dan samen met een aantal docenten/designers van de Amsterdamse Steek les in 9 verschillende onderwerpen uit het Broodje Breien. Het uitgebreide programma vind je hier.

En mij vind je ook op de Knit & Knot. In de stand van de Amsterdamse Steek laat ik je zien hoe ik de inspiratie uit de Broodjes Breien omzet in borduurwerk. Ik neem daarbij een aantal voorbeelden mee met betrekking tot het thema’s contrast (2019) en kunststromingen (2017). Zie ik je daar ook? In de stand is ook nog Ditte van der Schuit als breidokter aanwezig en HIST met hun replica’s van breirollen. Meer informatie vind je hier.

 

Inchies borduren

/0 Reacties/in , , , /door

Ik ben een fan van Challenges. Vooral degene die te overzien zijn. Verder vind ik het erg leuk om elke dag iets te borduren. Vaak lukt dat, maar soms ook niet. Zo’n Challenge is dan een mooie stok achter de deur om toch iets te maken/doen, ook al voel je je niet zo creatief die dag.
Ook vind ik het leuk om mee te doen aan creatieve/kunst challenges waar je gewoon aan de slag kunt met jouw medium en expertise. Maar waar je wel veel inspiratie vindt in de vorm van andere soorten van uitwerking als tekenen en schilderen of …

Nu, om een lang verhaal kort te maken. Ik heb weer eens meegedaan aan een Challenge.
En deze keer was het de #Inchiechallenge2019 van #mindfulartstudio van Amy Maricle die te volgen was via Facebook en Instagram. Hij duurde 5 dagen, van maandag t/m vrijdag. En het doel was dat je iedere dag iets maakte in jouw eigen techniek waarbij de grootte niet boven de 3 inch (= 7,5 cm) mocht zijn. Er was een aparte (verborgen) facebookgroep bij waarin je je werk kon plaatsen en verder werd gevraagd of je een aantal hashtags mee wilde nemen in je berichten op Social Media (#inchiechallenge2019, #mindfulartstudio, @amymaricle).

Om je niet helemaal in het diepe te gooien op dag 1, kreeg je vooraf ideeën en tips mee.
Het is bijvoorbeeld heel handig als je al e.e.a. voorbereid hebt zodat je gelijk de eerste dag aan de slag kunt.

Mijn voorbereiding bestond eruit om alvast vierkantjes van 5 x 5 cm van monogaas te knippen en kleurtjes wol (handgeverfde Merinowol (100%) van Loret Karman) te kiezen. Ik koos voor 3 kleurtjes aubergine/roze, met een grijze tint erbij en 3 kleurtjes groen.

Dit is het materiaal waarmee ik startte.

Verder heb ik een thema gekozen, namelijk patronen/patterns en van te voren bedacht wat daar allemaal in zou kunnen vallen. En toen was ik klaar voor de eerste dag.

Dag 1 – vierkantjes/blokjes

De eerste dag stond in het teken van vierkantjes/blokjes/squares.  De bovenste 2 zijn geborduurd in een diagonale tapisserie-steek (tentstitch) en daar heb ik vooral met kleur gespeeld horizontaal, verticaal en diagonaal.

Spelen met gekleurde blokjes.

Aan de tweede rij kun je zien dat de gekozen kleuren door het kleurverloop in de draad niet zo heel ver van elkaar lagen. Hiervoor heb ik eerst wat mogelijkheden ingekleurd.

Oneindig veel mogelijkheden van patronen.

Dag twee stond in het teken van rondjes.

Dag 2 stond in het teken van rondjes.

Ook hier gebruik van de tentstitch. Ook omdat die zorgt met dit materiaal dat je de kleur van het monogaas niet ziet. En plat/satijnsteken, waarbij ik bij de middelste variant de steekrichting varieert.

De derde dag waren het streepjes.

Dag 3 – strepen.

De mogelijkheden zijn legio, al zie je dat bij het borduren van de plat-/satijnsteek het monogaas wel erg doorschijnt. Door de steken schuin te borduren, gaat dat al heel wat beter.
Ook is het leuk om de werkjes te draaien. Liggende streepjes zien er heel anders uit dan rechtopstaande strepen of diagonale strepen, waardoor je ineens heel veel meer varianten krijgt.

De vierde dag had ik bedacht om driehoekjes te borduren. Al is dat niet helemaal gelukt, maar toch…

Driehoeken met een verdwaald vierkant.

En de laatste dag, dag 5, heb ik datgene geborduurd wat er nog in me opkwam binnen het thema Patronen/patterns.

W.v.t.t.k.

Elke rij is anders. Het doet me een beetje denken aan een bloemenwei.

Restjes opmaken.

Na de 5 dagen had ik nog een aantal monogaas vierkantjes en wol over. Daar heb ik een soort afterparty mee gehouden totdat het materiaal op was en ik in totaal 20 inchies (ja, ja, 2-inchies) had. De uitwerkingen heb ik hierboven meegenomen in de dagthema’s. En dit is zijn ze allemaal bij elkaar.

De inchie challenge 2019.

Ik ben erg blij met het resultaat, al zeg ik het zelf. Volgend jaar doe ik weer mee.

Eerdere challenges waaraan ik heb meegedaan zijn TAST, o.a. hier, hier en hier te vinden, #makersdecember challenge en One Year in Stitches, waarbij ik de laatste ongeveer een maand heb volgehouden. Conclusie, te lang werkt niet voor me. En te veel tegelijk werkt ook niet.

Hebben jullie wel eens met een challenge meegedaan?

Collage en borduurwerk

/0 Reacties/in , , , /door

Ook ik vind het leuk om creatieve cursussen te doen en zo deed ik afgelopen week mee met de cursus Collage tijdens de Crea Summerschool in Amsterdam.

Waarom, zul je misschien denken, je bent toch een borduurster. En dat ben ik ook. Toch vind ik het leuk en interessant om andere technieken uit te proberen en te kijken of ik die kan gebruiken bij mijn borduurwerk. En dat is bij de techniek Collage goed gelukt.

Het is bijzonder dat je met bijvoorbeeld 4 stukjes gekleurd papier (gescheurd of geknipt uit tijdschriften) verschillende nieuwe beelden kunt maken.

Het begint met 4 stukjes gekleurd papier.

Wat gebeurd er als de stukjes bij elkaar schuift en een wit kader erom heen zet.

Of een zwart kader.

Nog een extra stukje erbij en je creëert een nieuw beeld.

Door te blijven schuiven en geregeld foto’s te maken van momenten ontstaat uiteindelijk de definitieve collage.

Natuurlijk kon ik het niet laten om borduurwerk toe te voegen.

Deze getatoëerde rug schreeuwt om borduurwerk. En ook de gele hoek zit me nog niet helemaal lekker

Nu met borduurwerk en het geel is vervangen door blauw.

Door in te kaderen en de draden over het kader heel te laten hangen is hij helemaal goed.

Mijn nieuwe uitdaging is om van borduurstramienen (gedeeltelijk of niet geborduurd) een collage te maken.
Stap 1 is gezet, de ondergrond is gekozen en de basiscollage is gemaakt.

Collagetechniek gebruikt als basis voor een nieuw borduurwerk.

Nu op zoek naar nog wat ander borduurwerk om te gebruiken binnen de collage en dan tijd voor de volgende stap. Er één geheel van maken. Wordt vervolgd.

De week wordt afgerond met een presentatie van je werk aan alle andere cursisten van die week. En dat werkt ook de andere kant op. Zo heb ik mooie voorstelling gezien met de presentaties van standup comedians, een musical in 10 minuten, dans, gitaar, zang, fotografie, kinderboekenschrijvers en animatie.

Verder is het op zo’n zomercursus in een andere discipline dan die van jezelf leuk om nieuwe mensen te ontmoeten en je te laten inspireren door hun werk en visie.
Dit waren mijn medecursisten. Wie kan mij eruit halen?

De deelnemers aan de Crea cursus Collage.

Het fenomeen Summerschool is een prachtige gelegenheid om in de zomer een (week)cursus te volgen. Je ontmoet er mensen die in hetzelfde onderwerp geïnteresseerd zijn en bent lekker een hele week (creatief) bezig met het verdiepen van je eigen onderwerp/passie of het ontdekken van iets heel anders.
Ik ken de volgende summerschoolprogramma’s, misschien ben je dit jaar te laat of niet in de gelegenheid, maar volgend jaar…

Crea in Amsterdam, van 8 juli t/m 16 augustus 2019. Volgende week zijn er nog een aantal (week)cursussen op het gebied van fotografie, muziek, dans, theater, beeldend en schrijven. Kijk hier voor het programma.

Summerschool History of the Book in Amsterdam, van 19 t/m 30 augustus 2019. Het aanbod is gevarieerd van meerdaagse cursussen tot middagworkshops en ook qua onderwerp. Zo ga ik naar de Workshop ‘Kwetsbare Pronk’ waarin de geborduurde boekbanden uit de collectie van Allard Pierson/Bijzondere Collectie UvA tevoorschijn komen om te bestuderen. Maar je kunt ook naar meerdaagse cursussen als ‘Het herkennen van druktechnieken’  of ‘European Bookbinding, 1450-1820’, die meer inhoudelijk zijn. Of naar praktische cursussen als ‘Ontwerp je eigen boek met Adobe InDesign’. Het complete aanbod vind je hier.

In Engeland heb je de Bath Textile Summerschool die in augustus een uitgebreid programma biedt aan textiele cursussen. Helaas werkt de link niet op het moment. Maar een paar jaar geleden heb ik daar een cursus van Jenny Adin-Christie gevolgd.

Kennen jullie nog meer zomer cursusprogramma’s?

Textielcollages

Ben je meer geïnteresseerd in textiel collages dan kan ik je twee boeken aanbevelen.
Het eerste boek is van Mandy Pattullo en heet ‘Textile Collage‘.

Mandy Pattullo – Textile Collage

Hierin gebruikt ze de verschillende collage technieken in om textielkunst te maken. Naast de verschillende mogelijkheden hoe je een textielcollage kunt toepassen, bijvoorbeeld in verschillende boekvormen en als kledingstuk, laat ze ook zien hoe je je collage kunt opbouwen. Verder geeft ze tips hoe en waar je materiaal kunt vinden. Overal dus.
Je kunt haar volgen op haar Thread and Thrift blog.

Anne Kelly laat in Textile Folk Art ook verschillende vormen van textiel collage zien.

‘Textile Folk Art’ van Anne Kelly

Hierbij komt ook werk van andere textiel kunstenaars voorbij. En laat ze zien hoe je reisherinneringen kunt verwerken.

 

 

 

Voor de draad ermee!

/0 Reacties/in , , , /door

Gisteren heb ik eindelijk tijd gevonden om te gaan kijken bij de tentoonstelling ‘Voor de draad ermee!’ in het Gorcums Museum. In mijn lijst met mogelijke textieluitjes en -tentoonstellingen deze zomer heb ik hem ook al genoemd.

En ik moet zeggen dat ik blij verrast was met deze mix van oud en nieuw, Europees en ethnisch, traditioneel en vrij/onconventioneel, toegepast en speciaal gemaakt binnen een thema. Veel verschillende soorten borduurwerk en toepassingen worden getoond, en toch zie je elementen keer op keer weer terugkomen zoals het gebruik van draad/garen, maar ook borduursteken als de kettingsteek.

De tentoonstelling is nog t/m 9 september te zien dus ga vooral nog langs. En… weet dat op woensdag het museum gratis te bezoeken is.

Een impressie van (voornamelijk) details:

Michael Raedecker – Penetration (detail)

Barbara Broekman – detail. Interessant hergebruik van bestaand borduurwerk

Tilleke Schwarz – New Potatoes (detail). Een mooi voorbeeld van draadopleggen (borduurtechniek volgens het bijschrift).

What’s in a name. Op de bijschriften van de borduurwerken in deze tentoonstelling werd de techniek draad opnaaien oftewel couching, draadopleggen genoemd. Zo leer je iedereen keer weer wat…

Cora de Kok – Vrouw met hond (detail). Goed is te zien dat de hond helemaal met kettingsteken is geborduurd.

In het kader van het 30-jarige jubileum van Merkwaardig konden leden werk insturen met het thema ‘Hollands Glorie’. Deze sweetbag is gemaakt door Sary Maas en geborduurd in kettingsteken.

En ja, over hergebruik van borduurwerk gesproken, ook Rob Scholte was aanwezig.

Interactieve installatie
Beeldend kunstenaar Marijke Bongers ontwikkelt in het museum en in de bibliotheek een interactieve installatie waarbij verbindingen en het beantwoorden van vragen centraal staan. Iedereen is welkom mee te doen, zodat één groot gezamenlijk kunstwerk ontstaat. Ook is te zien waar haar Eco Textile Studio voor staat in een apart Lab met bijzondere proefjes.

Een aanrader.

Reflections en andere tentoonstellingen met borduurwerk

/2 Reacties/in , , /door

Afgelopen week bezocht ik de tentoonstelling ‘Reflections‘ van Jan Taminiau in het Centraal Museum in Utrecht. Naast de prachtige jurken en accessoires van zijn hand (inclusief de kroningsjurk) was er een ook ruimte ingericht met de borduurproefjes. Dat was natuurlijk smullen voor me.

De jurk van Jan Taminiau

en het borduurproefje van de jurk (Jan Taminiau)

Met kralen geborduurde insecten (borduurproef Jan Taminiau)

Borduurproef goudborduurwerk (Jan Taminiau)

De tentoonstelling duurt nog t/m 26 augustus. En wil je eens kennismaken met de borduurtechniek niet Jan Taminiau gebruikt dan zijn er verschillende workshops met Anna Bolk te volgen. Ook geeft zij een aantal zaterdagochtenden een (aanschuif)demonstratie op de lapjesmarkt in Utrecht.

Inspiratie opdoen is altijd leuk, dus vroeg ik me af wat er nog meer voor ‘textiele’ en borduurtentoonstellingen waren de komende tijd.

Heel bijzonder vond ik de aankondiging van Pronkrollenweekenden bij Hennie en Sjoerd Stevan in Winschoten.

Pronkrol uit het Museum voor Naaldkunst

Hun Museum voor Naaldkunst te Winschoten is opgehouden te bestaan en nu bieden ze hun collectie te koop aan. Daarvoor organiseren ze dit voorjaar ‘Pronkrolweekenden’ en wel op

  • zaterdag 5 en zondag 6 mei 2018 van 13.30 – 17.00 uur
  • zaterdag 12 en zondag 13 mei 2018 van 13.30 – 17.00 uur
  • zaterdag 19 en zondag 20 mei 2018 van 13.30 – 17.00 uur
  • zaterdag 26 en zondag 27 mei 2018 van 13.30 – 17.00 uur

Behalve pronkrollen zijn er ook merklappen, waaronder zeer oude, fraaie naald- en kloskanten, handwerkgereedschappen en boeken te koop.

Het adres is: St. Vitusholt 41, 9674 AG  Winschoten.

Borduurlint voor de vrede
Vanaf 2 mei is in ‘t Andere Museum in Leeuwarden het Borduurlint voor de vrede te zien.
Dit Borduurlint voor de vrede is een herinnering aan prinses Maria Louise van Hessen Kassel, prinses van Europa en stammoeder van ons huidige vorstenhuis.
Het 75 meter lange lint is geborduurd voor “Leeuwarden culturele hoofdstad 2018” door meer dan 300 dames.

Borduurlint voor de vrede in Leeuwarden te zien

En dit was mijn bijdrage

Lapzussen
In het Historisch Museum de Bevelanden is de internationale collectie merklappen van de Lapzussen uit Kontich België tot 28 oktober 2018 te zien. De Lapzussen zijn verbonden aan de Koninklijke Kring voor Heemkunde van Kontich. De succesvolle lapzussengroep bestaat nu ruim 10 jaar en telt ca. 30 leden. Zij staan voornamelijk bekend om hun zeer kleurrijke en gevarieerde en zeer fijne werk. En noemen zichzelf geen handwerkclubje. Maar wie nooit borduurde wordt met raad en daad bijgestaan door ervaren borduursters. Onder andere over symboliek, opspannen, oude technieken en materialen.

Dutch Flowers – reproductie van Inguna Krastina, een van de lapzussen

Voor de draad ermee
Borduren – het versieren van textiel of andere materialen met naald en garen. Tuttige handarbeid? Niet in deze tentoonstelling! Ook kunstenaars en bekende modeontwerpers zoals Jan Taminiau, passen tegenwoordig borduurkunst toe. Het Gorcums Museum organiseert van 7 april t/m 9 september 2018 de expositie Voor de draad ermee! over borduren door de eeuwen heen. Een ambachtelijke kunstvorm die helemaal terug is.

Symbolische betekenis
De mooiste creaties passeren de revue: voorbeelden uit Nederlandse mode van vroeger en nu, antieke liturgische gewaden en topstukken uit de culturen rond de Middellandse Zee, Centraal-Azië en India. Daar heeft borduurkunst een belangrijke symbolische betekenis bij onder meer geboorte, huwelijk en dood. Ook religie en de zon, als brenger van het leven, zijn onderwerpen die – vaak met veel virtuositeit – verbeeld worden.

Pauline Nijenhuis, Snellandschap Oranje, handgeborduurd, 20×35 cm, 2016, foto Ivonne Zijp

Een aantal hedendaagse beeldend kunstenaars toont recent werk waarin borduurtechniek wordt gebruikt. In de tentoonstelling vormen zij het bewijs dat borduren, op het allerhoogste kunstzinnige niveau toegepast, tot spectaculaire resultaten kan leiden. Deelnemende kunstenaars zijn onder meer Mariëlle van den Bergh, Dorothée van Biesen, Yvonne de Boer, Barbara Broekman, Malou Busser, Cora de Kok, Pauline Nijenhuis, Karola Pezarro, Barbara Polderman, Tilleke Schwarz, Rob Scholte en Sylvia Terwisscha van Scheltinga.

MerkWaardig
Speciaal voor deze tentoonstelling hebben leden van vereniging MerkWaardig werken geborduurd met het thema ‘Hollands Glorie’. De werken laten een grote diversiteit in technieken en interpretatie van dit onderwerp zien en vormen een mooie afspiegeling van de vereniging die dit jaar haar 30-jarige jubileum viert. De werken variëren van moderne en traditionele merklappen tot objecten zoals een pronkrol of een borduurboek.

Ode aan R’dam – Nan van der Storm

Tevens wordt er gedurende de tentoonstellingsperiode borduurmiddagen en workshops organiseren.

Verder interessant voor textiel-/borduurliefhebbers zijn ook nog:

Het Tassenmuseum Hendrikje in Amsterdam met een geheel vernieuwde 3e verdieping. Ik kijk altijd vol verwondering naar de 17e eeuwse geborduurde sweetbags. Maar er zijn nog veel meer geborduurde tassen te vinden in het museum.
De tentoonstelling Kleur & Abstractie/Generaties in Dialoog in het Textielmuseum Tilburg.
Vanaf 27 mei de tentoonstelling Victor&Rolf: Fashion Artists 25 Years in de Kunsthal in Rotterdam.
En in museum De Kantfabriek in Horst is er een tentoonstelling over ‘Russische toegepaste kunst’ waar de eindwerken van studenten van de Hogeschool voor Volkskunst in St. Petersburg te zien zijn.

Hebben jullie nog meer suggesties?