Berichten

Bewogen wit

Ken je dat, dat je al jarig bezig bent met dingen, in mijn geval borduurwerk, dat schijnbaar totaal niets met elkaar te maken heeft. En dat je ineens de verbinding tussen al die losse werkjes kunt maken, waardoor er één geheel ontstaat, één thema. Dat had ik met mijn proefjes/samples van verschillende borduurtechnieken, vaak wel gemaakt in wit, offwhite of naturel, en, dat weet ik nu, allemaal vallend binnen het thema Bewogen wit.

Online cursus ‘Het Kunstkabinet/Cabinet of Curiousities’

Om iets nieuws te leren ben je nooit te oud. Ieder jaar probeer ik een cursus of workshop te volgen waarin ik nieuwe dingen leer. Naast borduurgerelateerde workshops zoals die van de Stitchclub van Textileartist.org probeer ik ook andere technieken of invalshoeken uit, die ik dan later weer in mijn borduurwerk kan integreren. Zo heb ik in de zomer van 2019 bij CREA in Amsterdam de zomerweekcursus Collage gevolgd. Hier heb ik daar verslag van gedaan.

Dit jaar kwam ik bij MK24 de online cursus ‘Het Kunstkabinet/Cabinet of Curiosities’ gegeven door Iris Kloppenburg tegen. Hierin maakte je aan de hand van een bestaand kunstwerk een vertaling naar een Cabinet of Curiosities, ook wel Kunstkabinet of Rariteitenkabinet genoemd.

Volgens Wikipedia is een kunst- en rariteitenkabinet een kast waarin een verzameling van kunst en rariteiten kon worden bewaard. Het was vooral populair in de 16e, 17e en 18e eeuw.

Onder ‘rariteiten’ verstaan we zeldzame voorwerpen die meestal werden ingevoerd van buiten Europa. Dat konden vreemde schelpen zijn, zoals de nautilusschelp, struisvogeleieren, mineralen, kristallen, edelstenen, parels, opgezette dieren, exotische dieren – de aankomst van een neushoorn in 1515 veroorzaakte al een hype, de Surinaamse pad zou erg populair worden in rariteitenkabinetten – en gedroogde planten. Ook inheemse eigenaardigheden zoals narwaltanden en Siamese tweelingen werden erin opgenomen. De ‘kunstcollectie’ omvatte bovenal schilderijen en prenten.

Aartshertog Leopold Wilhelm in zijn kunstgalerij in Brussel, geschilderd door David Teniers II.

Het woord kabinet sloeg aanvankelijk op het opbergmeubel waarin deze voorwerpen verzameld werden. Mettertijd ging men de kamer waar de ‘rariteiten’ opgeslagen waren kabinet noemen en ten slotte omvatte het woord kabinet de hele verzameling.

Het doel was het systematiseren van kennis, een soort voorloper van Wikipedia dus.

Mijn inspiratie

Geïnspireerd door één van de reliëfs van Jan Schoonhoven ging ik aan de slag.

Jan Schoonhoven – Combinatie 1968

Bijzonder aan de reliëfs van Jan Schoonhoven vind ik dat je, ondanks dat het in één kleur – wit – uitgevoerd is, afhankelijk waar je staat toch verschillende kleuren ziet. En dat het wit daardoor lijkt te bewegen. Dit komt o.a. door de schaduwwerking en het reliëf in het werk. Dat kan je niet goed ziet op de foto hierboven, maar wel op een zijaanblik van een ander werk.

Een zijaanzicht van een van de reliëfs van Jan Schoonhoven.

De textuur van de reliëfs deed me denken aan allerlei handwerktechnieken met reliëf zoals Zaans stikwerk of smockwerk. Ook had ik tijdens Broodje Breien van Loret Karman ooit gespeeld met de reliëfwerking van simpel breiwerk in recht en averechte steken en dat geprobeerd om te zetten in borduurwerk.

Een mooie gelegenheid dus om mijn uitgebreide proefjesverzameling eens op een bijzondere manier te presenteren in een kunstkabinet/rariteitenkabinet onder de naam ‘Bewogen wit/Ripled white’.

Bewogen wit 01-2021

Omdat voor mij het rariteitenkabinet geen stilstaand/vast beeld is, maar in beweging blijft door nieuwe toevoegingen of andere combinaties heeft mijn Kunstkabinet ‘Bewogen wit’ verschillende niet vaststaande vormen. En net als Jan Schoonhoven heb ik die met een (volg)nummer en een jaartal aangegeven.

De eerste variant is neergelegd als een ‘flatlay’ en gefotografeerd van bovenaf (birdeye view). En ondanks dat het ‘plat’ is, zie je toch duidelijk de texture en schaduwwerking van de verschillende onderdelen.

Het Kunstkabinet ‘Bewogen wit’ als flaylay.

Door het vanuit een andere hoek te fotograferen krijg je een ander beeld.

Vanuit een andere hoek.

Ook zie je sommige details dan beter.

Bewogen wit 02-2021

De tweede variant is meer gepresenteerd als een Wonderwall (een rariteitenkabinet werd ook wel Wunderkammer of Wonderkamer genoemd).

Kunstkabinet ‘Bewogen wit’ 02-2021/Majo van der Woude

Van de zijkant zie je goed de verschillende reliëfs.

De verschillende handwerktechnieken zijn min of meer gegroepeerd in de losse lijsten.

Borduurwerk en breiwerk.

Zandrimpels en vultechnieken als Zaans stikwerk en boutis.

Smockwerk en stofmanipulatie.

In en op het kastje/kabinetje liggen dingen als schelpen, zeeglas, bijzondere garens en Lammechientje, het bordurende zusje van Bartje.

Een minirariteitenkabinet in het grotere Rariteiten/Kunstkabinet.

Deze hoorde er natuurlijk ook bij.

En verder nog.

Stof manipulatie op zijn best.

Bewogen wit 03-2021

Onderdeel van de tweede variant, maar ook op zichzelf staand, is het werk wat ik naar aanleiding van de 2021 Community Stitch Challenge van Textileartist.org maakte, geïnspireerd door een workshop van Merill Comeau.

Bewogen wit 03-2021/Majo van der Woude

In tegenstelling tot ‘Bewogen wit 01-2021’ en ‘Bewogen wit 02-2021’ is dit wel een ‘blijvend’ werk.

Detail met smockwerk, bewerkt kant, textiel collage en geborduurde tekst.

En zo komt alles weer samen.

Variaties op een thema – patroon van de Faroër eilanden

In de serie ‘Variaties op een thema’ deze keer een uitwerking van een oorspronkelijk breipatroon van de Faroër eilanden.

Jaren geleden vond ik op de tweedehands markt in Kolaportid in Reykjavik het boek ‘Foroysk bindingarmynstur’ met breipatronen van de Faroër eilanden. Ik heb geen idee waarom ik het meenam als niet-breister, maar waarschijnlijk trokken de vele patronen die ik ook als borduurster kon gebruiken me aan.

Het schijnt dat Hans Debes, de auteur, in ca. 100 jaar geleden besloot om zo veel mogelijk breimotieven van de Faroër eilanden te verzamelen en te bewaren door ze in een boek te publiceren dat voor het eerst in 1932 verscheen. Daarvoor werden de motieven alleen mondeling doorgegeven. Mijn boek is een heruitgave uit 1969.

Het ziet er aan de buitenkant alles behalve spannend uit.

En binnenin vind je pagina’s met gekleurde patronen waarbij je de breisteek ook kunt zien.

Gekleurde patronen met een breisteek.

En pagina’s met teltekeningen van patronen.

Duidelijke teltekeningen.

Als vingeroefening vond ik het leuk om een aantal patronen in kruissteek op aida in rood te borduren.

Een aantal patronen in kruissteek.

Maar al snel kwam de vraag ‘What if’ weer bij me op.

What if

Wat als je er één patroon uithaald en daarmee gaat spelen?
Uit de bovenstaande patronen koos ik deze om verder uit te werken.

Het oorspronkelijke patroon in kruissteek.

Wat als je als borduursteek de kruissteek aanhoudt, maar gaat variëren met het patroon?

Experimenteren met het patroon

Variaties op een patroon.

Bij het tweede blok heb ik het kruisje in patroon net een hokje naar rechts geplaatst. Je krijgt dan een soort diagonaal patroon. En bij het derde blok zijn de rijen versprongen zodat de blokjes niet naast elkaar staan, maar schuin onder elkaar.

Variaties op een patroon – 2

Bij deze variaties is het blokje aangepast van 3 x 3 steken naar 1 x 3, 1 x 5 en 1 x 3 steken waardoor je een ruitje krijgt. In het tweede blok heb ik ze laten verspringen. En in het derde blok heb ik de rijen ook nog in elkaar laten schuiven.

En in deze reeks zijn de blokjes in hoogte gevarieerd. In het eerste blok is telkens een tussenruimte aangehouden met dezelfde hoogte als het blokje eronder. Vervolgens is er een vaste tussenruimte van 1 kruisje aangehouden. En in de derde variant is de tussenruimte 1 kruisje, maar varieert de hoogte van het blokje tot maximaal 3 kruisjes en gaat daarna weer na 2 en 1 kruisje.

Je ziet aan deze voorbeelden eigenlijk al dat je met een minimale aanpassing een heel ander patroon krijgt.

Alle kruissteekvariaties die ik heb gemaakt.

De mogelijkheden zijn legio.

Experimenteren met andere borduursteken

Je kunt het patroon ook het patroon laten en gaan experimenten met de borduursteken.

Diverse kruisende steekvariaties

In het tweede blokje zijn de kruisssteken over 3 hokjes in de hoogte en 1 hokje in de breedte geborduurd waardoor je een langgerekte kruissteek krijgt. In het laatste blok zijn de juist over 3 hokjes in de breedte en 1 in de hoogte geborduurd zodat je een bredere kruissteek krijgt.

Dat ziet er getekend zo uit:

Kruisende steken.

Ook met een platsteek kun je leuke variaties maken, omdat je hem als contoursteek kunt gebruiken of als vulsteek.

Variaties in andere steken.

Nog wat andere variaties.

In tekening zie je wat beter wat ik gedaan heb.

Het helpt soms om het eerst uit te tekenen.

Nu zijn jullie aan de beurt

Het is nu aan jullie om nog meer variaties te bedenken. Of gewoon een andere patroon te nemen en daarop te gaan variëren.
Ik vind dat altijd een erg ontspannende exercitie, bijvoorbeeld als zondagborduurtje.

Het lijkt me leuk om jullie variaties later toe te voegen aan de blog, dus laat het me weten.

Resultaat van een fijne borduurzondag.

Hoekjes van Saskia Gijselhart

Saskia reageerde op mijn oproep en stuurde me het volgende patroon:

Een variatie aan hoekjes gebaseerd op het patroon van de Faroër eilanden door Saskia Gijselhart.

De eerste rij heeft ze diagonaal gespiegeld waarna ze is gaan spelen met de hoekjes.
Wat een leuke aanvulling.

 

Eerder gepubliceerde Variaties op een thema waren:

De koninginnesteek
Grote kerk in Veer in tapisserie
Stofversieren
Golven

 

Borduurinspiratie door Broodje Breien

Iedere eerste maandag van de maand trakteer ik mezelf op Broodje Breien van Loret Karman van de Amsterdamse Steek. Nu ben ik niet direct een breister, ik kom niet verder dan opzetten en afhechten, en daartussen recht en averecht breien (of is het rechts en averechts?). Maar dat doet er niet toe, ik gebruik deze ‘experimenteer klasjes’ zoals Loret ze zelf noemt, meer als inspiratie om het breiwerk in borduurwerk om te zetten.

Overigens slaat het Broodje op het lunchbroodje van bakker Wesley uit de Maasstraat, maar dat terzijde.

Dit jaar is het overkoepelende thema, contrast en dat heeft al een aantal leuke borduurexercities opgeleverd.
Ik laat jullie er een aantal zien. Hierbij probeer ik zoveel mogelijk om de borduurwerk in hetzelfde materiaal te maken als het breiwerk.
Tijdens onze eerste sessie over contrast hebben we het uitgebreid gehad over de verschillende soorten contrast. Denk daarbij aan kleur, licht/donker, grootte (klein/groot), vorm (vierkant/rond), textuur (glad/ruw), stijl en thema.

Contrast in kleur, wat ‘doet’ een verlopend draadje.

Er is gewerkt met een draad die geverfd is met twee contrasterende kleuren, in dit geval wit en donkerblauw en er is gekeken wat er gebeurd als je de steekrichting veranderd. Het draadje is hierbij leidend. Als referentie zijn de voorkant en de achterkant van een in tricotsteek gebreid lapje toegevoegd.

Door te werken met een halve kruissteek (tentstitch) en de richting van je borduursteken te veranderen (horizontaal, diagonaal, van buiten naar binnen rondom of in L-vorm) krijg je een aantal variaties. Deze krijgen nog een extra laag doordat de geborduurde rijen langer of korter zijn waardoor je ‘dikkere’ stukken van een kleur krijgt.
Ook het borduren van platsteken in blokjes die wisselen van richting of in zigzaglijnen geeft een verrassend effect.

Tijdens de tweede sessie hebben we het gehad over het contrast dat je kunt bereiken door het breien van recht en averecht in een patroon. Hierdoor kun je reliëf creëren. Door in één kleur te breien, wolwit in dit geval, versterk je nog dat effect.

Bij het borduren is dat wat ingewikkelder. Zeker als je je beperkt tot het gebruik maar 2 borduursteken, namelijk de kruissteek en een liggend steekje.

Reliëf door het breien in patronen met recht en averecht.

Om toch wat meer reliëf in het borduurwerk te krijgen ben ik overgestapt op de koninginnesteek, sorbellosteek en Frans knoopje. Om vervolgens toch terug te keren naar een simpele techniek, het doorrijgen waarbij ik gekeken heb naar het effect van een dunnere en dikkere draad (helaas geen foto).

Een ander mooi voorbeeld zijn de ‘Pradawaaiers’, genoemd naar een trui van het modemerk Prada. Maar de oorsprong van de waaiers waren eigenlijk gebreide schelpen.

De Pradawaaiers gebreid en geborduurd.

Geborduurd lijken ze wel op Bargello, een oude borduurtechniek die prachtig kleurige patronen creëert. Tja, wat was er dan eerder en wie inspireert wat en wanneer?

Door het gebruiken van dun en dikker materiaal krijg je ook een interessant contrast.

Borduren en breien met verschillende diktes garen.

Dit effect wordt nog eens versterkt door een andere borduursteek te gebruiken te gebruiken met het dikkere materiaal of de dikkere draad mee te laten lopen in het breiwerk.

Ook strepen blijken ineens erg interessant om mee te experimenteren. Met een strepengenerator online kun je gemakkelijk allerlei streeppatronen maken. Je kunt dan zelf instellen hoeveel kleuren je wilt gebruiken en hoe dik de strepen mogen zijn (1 t/m … toeren).

strepen, strepen en nog eens strepen.

Als je de strepen borduurt kun je kiezen uit verschillende steken als halve of hele kruissteek, platsteek of schuine platsteek of een zigzag- of golfpatroon. Je ziet op de foto een aantal uitwerkingen van het streeppatroon. Als je dit streeppatroon verticaal of diagonaal borduurt krijg je nog meer varianten. De mogelijkheden zijn legio. Duidelijk voor mij is dat ik voorlopig nog niet klaar ben met dit streeppatroon.

Speciaal was het kleurcontrast breiwerk van Britt Marie Christoffersson.

Kleurcontrast breiwerk ala Britt Marie Christoffersson versierd met borduurwerk.

Hier heb ik het breiwerk als basis gebruikt om op te borduren. Dit is geïnspireerd door haar boek ‘Brodera pa stickat’. Bij de Amsterdamse Steek geef ik 1 december voor de tweede keer de workshop ‘Popborduren, inspiratie Britt Marie Christoffersson’ waar ik dieper inga op dit soort borduurwerk.

En we hebben nog meer gedaan.

Tijdens de Knit & Knot in Tilburg van 24 t/m 26 oktober kun je ook kennismaken met het Broodje Breien. Loret geeft dan samen met een aantal docenten/designers van de Amsterdamse Steek les in 9 verschillende onderwerpen uit het Broodje Breien. Het uitgebreide programma vind je hier.

En mij vind je ook op de Knit & Knot. In de stand van de Amsterdamse Steek laat ik je zien hoe ik de inspiratie uit de Broodjes Breien omzet in borduurwerk. Ik neem daarbij een aantal voorbeelden mee met betrekking tot het thema’s contrast (2019) en kunststromingen (2017). Zie ik je daar ook? In de stand is ook nog Ditte van der Schuit als breidokter aanwezig en HIST met hun replica’s van breirollen. Meer informatie vind je hier.

 

Kruuskes van mine letterdoek revisited

Onlangs kwam ik tweedehands het boekje ‘Kruuskes van mine letterdoek’ weer tegen. Met een half idee met wat ik er mee zou kunnen doen, nam ik het mee voor € 3.

Voor wie het niet kent, ‘Kruuskes van mine letterdoek’ is een uitgave van de provinciale afdeling Groningen van de Nederlandse Bond van Plattelandsvrouwen (Vrouwen van Nu zoals ze tegenwoordig heten). Het is verschenen eind 1961 en mijn boekje is de 4e druk  (15e t/m 24e duizendtal).

Na een tentoonstelling van oude letterdoeken vond men dat ‘dit mooie maar vergankelijke werk van vroegere generaties’ bewaard moest blijven. Veel leden stonden hun antieke letterlappen tijdelijk af, anderen gingen ontwerpen of borduren. Met als resultaat het vastleggen van meer dan 200 (kruissteek) patronen, waarbij het oudste van een letterdoek uit 1692 kwam. De drie dames die dit alles begeleiden schreven in hun ten geleide: “Mogen de ‘Kruuskes van mine Letterdoek’ hun tocht door de historie vervolgen via de bordurende vingers van vele Nederlandse vrouwen”.

En dat vond ik een mooie gedachte, zo’n 56 jaar na verschijnen.
Het charmante aan dit boekje (van slechts 44 pagina’s) vind ik dat een aantal van de patroontjes in de kleuren rood, groen, blauw en geel/oranje zijn getekend.

Een gekleurd patroon uit het boekje ‘Kruuskes van mine Letterdoek’

Overigens vond men in 1961 de kleuren en kleurencombinaties niet altijd even fraai. “Men koos vaak veel en te bonte kleuren, …”. En gaf men het volgende advies “Als men met het nawerken de veelheid van kleuren wat beperkt, en bovendien niet al te sterke contrasten kiest, zal men veel plezier van de oude patroontjes beleven”.

Ik werd wel blij van de kleuren patronen, die een ietwat naïeve indruk geven. Een aantal motieven herkende ik, maar een aantal ook niet of althans niet in de vorm zoals ze in het boekje stonden.
Het leek me leuk om een aantal motieven te borduren in de vier gegeven kleuren, en dan verschillende ondergronden te gebruiken. Je kunt dan ook nog variëren met over 1 of 2 draadjes stof borduren en met 1, 2, 3, 4, 5 of 6 draadjes splijtgaren. Mogelijkheden te over, zeker in combinatie met linnen en evenweave/borduurstof met verschillend aantal draadjes/cm, aida, hardangerstof en zelf monogaas.

Boom met vogel en hert op monogaas met volledige draad splijtgaren.

Toren met sleutel op aida met twee draadjes splijtgaren.

Pauw op linnen met 1 draadje splijtgaren

Hart op hardangerstof met 1 draadje splijtgaren.

Man met paarden op naturelkleurig linnen.

En al doende vond ik het ook leuk om wat te spelen met de motiefjes.

Door het rechter figuurtje symmetrisch te maken, krijg je gelijk 3 verschillende motiefjes.

En moet je kijken wat er gebeurd als je eenzelfde motiefje in halve kruissteek of kruissteek borduurt op monogaas en dan ook nog varieert met het aantal draden (van links naar rechts met 1, 2 , 3, 4, 5 en met 6 draden geborduurd).

Bovenste rij halve kruissteek, onderste rij kruissteek

Uiteindelijk is het idee om van alle borduurseltjes en proefjes samen met het boekje één geheel te maken. Dus wordt vervolgd. Voorlopig ben ik nog wel even bezig met het borduren van de motiefjes.

 

 

Een roos is een roos, is een roos……

Voor de cursus StitchArt ben ik wat aan het experimenteren en een thema wat telkens terugkomt is de roos. Er zijn meerdere zaken die terugkomen maar die zijn voor een andere keer. Behalve dan het werken op iets anders dan borduurstof of linnen.

Een van mijn inspiraties is de Markerroos. Dat is de roos die terugkomt op het rijglijf in de klederdracht van Marken. Er zijn rijglijven met 5 rozen, maar tijdens het huwelijk, dat enkele weken duurde, werd een rijglijf met 7 rozen aangetrokken op de zondag na het aantekenen.

5 rozen op dit rijglijf uit Marken.

5 rozen op dit rijglijf uit Marken.

Dit is een collage van ‘geplakte’ stofjes met rozen waarop met festonsteken is geborduurd om de lapjes te verbinden. De markerroos werd ook hoofdzakelijk in de festonsteek gemaakt, dus die link was snel gemaakt.

Interpretatie Markerrozen - Majo van der Woude

Interpretatie Markerrozen – Majo van der Woude

Door de roos terug te brengen naar alleen een festonsteek en een eenkleurige draad krijg je deze voorbeelden.

festonroos op doorzichtige stof. Gelegd op een Marker bauwtje met rozen.

festonroos op doorzichtige stof. Ondergrond is een Marker bauwtje met rozen.

festonroos op Chinees gelukpapier

festonroos op Chinees gelukpapier

En deze, die geborduurd zijn met Tentakulum zijde 100/3 kleur: Chagall.

festonroosjes op een zijden zakdoekje

festonroosjes op een zijden zakdoekje

festonroosjes op vertvrij papier van Frans kaasje

festonroosjes op vetvrij papier van Frans kaasje

festonroos op kantachtig plastic materiaal

festonroos op kantachtig plastic materiaal

Een andere inspiratie is het boek ‘Rosenbroderier’ van Ingrid Eggimann-Jonsson. Hierin vind je rozen in allerlei soorten borduurwerk uitgevoerd.

Rosenbroderier van Ingrid Eggiman-Jonsson

Rosenbroderier van Ingrid Eggiman-Jonsson

Een van de patronen heb ik gebruikt om wat voorbeelden te maken van rozen geborduurd op breiwerk.
Ik heb twee varianten uitgewerkt: eentje in festonsteek

roos in festonsteek geborduurd op breiwerk

roos in festonsteek geborduurd op breiwerk

En eentje in satijnsteek of platsteek. Geborduurd met wol van Blomsterstuga.

roos in satijnsteek op breiwerk

roos in satijnsteek geborduurd op breiwerk

Een ander voorbeeld is het werken op netstof met een weefsteek. Je krijgt dan filetwerk.

Rozen op netstof

Rozen op netstof

Of, zoals ik afgelopen weekend tijdens de Nederlandse Breidagen in Rijswijk leerde bij Club Geluk, een gebreide klaproos.

gebreide klaproos van Club Geluk

gebreide klaproos van Club Geluk

Het patroon van de klaproos staat in hun boek ‘Club Geluk en het geheim van de gebreide ham‘.
Wees gerust, het experimenteren is nog niet over. Ik kom hier op terug.