Vintage vondsten: borduurproeflapjes
Afgelopen week ontving ik van een vriendin een verrassingspakketje uit Amsterdam. Zij had op Koningsdag een borduurproeflapje gevonden en naar mij opgestuurd.
Proeflap van G. v.d. Vegt.
Reden voor mij om eens te kijken welke borduurproeflapjes ik in het verleden al verzameld heb en die met jullie te delen ter inspiratie.
Nu maak ik zelf ook geregeld een proeflap, maar die laat ik hier buiten beschouwing. Ook mijn Souvenir de ma jeunesse/pronkrol uit 1908 en de zwarte proeflap van de NOBOMO (Noordelijke borduur- en modevakschool) staan er niet bij. Misschien een volgende keer.
Maar even terug naar mijn laatste aanwinst.
Een mix van kruissteken en andere borduursteken.
Hij is dus gemaakt door G. v.d. Vegt. Links zijn randjes met verschillende borduursteken als rijsteek, kettingseek, stersteek, flanelsteek en losse steekjes (straight stitch) gemaakt. Aan de rechterkant zijn de randjes in kruissteek uitgevoerd. Er om heen zit een met rood perlégaren gehaakt randje. En een van de meest schattige details vind ik het rijtje meisjes dat achter de moeder/juf aan loopt.
Ze hebben we heel veel benen.
Als je goed kijkt lopen ze twee aan twee, net als de jongetjes. Ik moet zeggen dat dit de eerste keer is dat ik zo’n motiefje heb gezien.
Rijtjes met borduursteken
De meeste borduurproeflapjes bestaan uit rijen met borduursteekjes in verschillende variaties en samenstellingen. Je ziet vaak dat ze op telbare stof geeborduurd zijn.
Een paar voorbeelden:
Randjes, hoeken en afwerkingen.
Op dit lapje zie je randjes en hoeken geborduurd met de kruissteek, kettingsteek, flanelsteek, vliegstteek, rijgsteek, stiksteek, losse steek en festonsteek.
De stof is de telbare hardangerstof. Bijzonder is dat de zomen ook een versierend borduurrandje hebben gekregen waarbij de zomen naar voren is omgeslagen.
De zomen zijn vastgezet met een vliegsteek en versierd met losse steekjes in een herhaalpatroon.
Dit proeflapje op fijn linnen is niet afgewerkt. Het is in twee kleuren perlégaren geborduurd en bevat borduursteken als de satijnsteek, losse steek, losse kettingsteek/lazy daisy, flanelsteek, stiksteek en taksteek.
De bruine en mintkleur zijn een geslaagde kleurencombinatie.
Het laatste proeflapje is op grof linnen geborduurd.
Een proeflapje hoeft niet groot te zijn, deze is 14 cm hoog en 16 cm breed.
Door steken te combineren kun je ook bredere randen maken.
De mogelijkheden om steken te combineren zijn legio.
Stof versieren of stof veranderen
Je kunt ruitjesstof heel goed gebruiken als basis voor de techniek stof veranderen.
Is het stof versieren of stof veranderen? Hier heb ik daar al eerder over geschreven. Misschien kunnen we afspreken dat als je de stof gebruikt om andere patronen te creëren het stof veranderen is en als je de (geprinte of geweven) stof gebruikt puur als ondergrond dat het dan stof versieren is.
Voor de techniek stof veranderen zijn ruitjes of streepjes stoffen heel geschikt zoals je kunt zien bij dit voorbeeld.
Kruissteek, rijgsteek, kettingsteek en koninginnesteek zijn allemaal gebruikt hier.
En op dit voorbeeld zijn losse geborduurde banden en zigzagbandjes (rick rack) geappliceerd met versierende steken.
Ook weer een verrassend proeflapje.
Op een gekleurde ondergrond
In deze op een oranje linnen ondergrond geborduurde proeflap uit 1969 zijn maar 4 kleuren garen gebruikt. Felgeel, oker, petrol en paars. Hiermee zijn bijzonder combinaties gemaakt. Je kunt zien dat deze door een geoefende borduurster/borduurder is gemaakt omdat de borduursteken niet alleen in rijtjes zijn gebruikt maar ook in motiefjes zijn toegepast.
Proeflap op oranje linnen uit 1969.
Ik laat wat details zien.
Een heel scala aan borduursteken is gebruikt in de rijtjes en motiefjes.
Blokjes in verschillende technieken.
En nog even een los motief uitgelicht.
Hardanger proeflap
En deze vind ik nog altijd heel bijzonder. Een gekleurde Handangerproeflap op bruin linnen. Hij is vooral bijzonder omdat Hardanger van oorsprong een witborduurtechniek is. Geniet mee.
Een borduurproeflap in de techniek Hardanger.
Een feest voor je ogen.
Soms weet je niet meer wat je precies hebt, en nu ik hem weer hervonden heb, jeuken mijn handen om er toch iets mee te gaan doen. Wie weet, wordt vervolgd.
En nog een laatste detailfoto.
Boekje als hulpmiddel
Vind je het nu moeilijk om zelf de steken voor borduurproeflapjes te verzinnen dan heeft Cathrien J.W. Leupen (oud-lerares aan de Industrieschool voor vrouwelijke jeugd in Amsterdam) het boekje Borduren geschreven. E staat geen datum in, maar ik verwacht dat het in de jaren ’50 is verschenen.
“Borduren” van Cathrien J.W. Leupen
Hierin vind je voorbeelden van borduurproeflapjes met de verschillende steken.
Proeflapje met de flanelsteek.
Proeflapje met de kettingsteek.
Naast de flanel- en kettingsteek vind je er ook borduurproeflapjes met de stiksteek, steelsteek, platsteek, schuine platsteek, open kettingsteek, festonsteek, stersteek, kruissteek. En verder vierkante vullingen, strooimotieven en hoeken.
Je kunt het vast nog wel ergens tweedehands vinden.
