Berichten

Variaties op een thema – Grote kerk in Veere in tapisserie

Typisch hoe een bepaalde borduurtechniek je ineens kan vangen waardoor je daar mee verder wilt. Dat had ik met de techniek tapisserie.

Nadat ik los was gegaan op de Koninginnesteek zoals je hier kunt lezen en geïnspireerd werd door de antieke tapisserielap die ik (in 2019 alweer) gevonden had tijdens het Handwerkfestijn Hoevelaken was het tijd voor een volgend project.

Tapisserie borduurlap uit 2e helft 19e eeuw. Geborduurd met wol op stramien.

Eerst maar wat stekenproefjes maken.

Een kleine selectie mogelijke tapisseriesteken uitgeprobeerd.

Met de koninginnesteek, een om-en-om blokje platsteken, een lang kruisje en een verlengd kruisje dat op een vlechtsteek lijkt.

Het gespikkelde garen geeft het borduurwerk nog wat extra’s.

Grote Kerk in Veere

Al jaren had ik deze ansichtkaart van de Grote Kerk in Veere geschilderd door Jeltje Hoogenkamp in mijn bezit. En iedere keer jeukten mijn handen om daar iets mee te doen.

De Grote Kerk van Veere volgens Jeltje Hoogenkamp.

Ik heb een speciale herinnering aan de kerk omdat daar bij de heropening van het Zeeuws Museum in 2007 opnames zijn gemaakt van een modeshow met Zeeuwse drachtstukken gecombineerd met mode van dat moment (Going Local door Paul en Menno de Nooijer). Ik mocht daarbij twee dagen aanwezig zijn als kleedster. Maar dat terzijde.

De kerk in blauw en groen.

Omdat ik in eerste instantie viel voor de kleurencombinatie was het niet moeilijk om een vergelijkbaar kleurenpallet te kiezen. Niet helemaal hetzelfde, want er zit bij mij altijd een beperking in met betrekking tot de kleuren die ik heb. Ik ben namelijk een groot fan van het opwerken van mijn restjes, in combinatie met het uitproberen van nieuwe garens of vondsten. Ook vind ik het dan altijd een uitdaging om het geheel kloppend te krijgen.

Door het gebruik van de verschillende tapisseriesteken krijg je extra structuur maar ook textuur. Zo zien je op bepaalde stukken diagonale steken, terwijl op andere stukken juist een horizontale, verticale of meer golvende lijnen meer op zijn plaats zijn.

Hier kun je dat goed zien.

En hier ook.

Ik heb eerst een tekening van de contouren van de kerk gemaakt op A4 formaat en deze vervolgens op monogaas getekend met een zwarte permanente stift. Daarna zijn de contouren met zwart garen in een ‘tentstitch’ (een soort van half kruisje) geborduurd met een kleine knipoog naar gebrandschilderde ramen.
Er is geborduurd met verschillende wollen garens in ongeveer dezelfde dikte.

De Grote Kerk van Veere in blauw/groentinten.

What if

Terwijl ik hiermee bezig was, vroeg ik me af wat er zou gebeuren als ik de kerk in één soort garen in dezelfde kleur/verfbad zou borduren. Zouden de verschillende steken dan genoeg aangeven waar het ene gedeelte begon en het andere eindigde, zodat je achteraf goed kan zien wat het is en het geen blur wordt.
Een uni kleur ging me een beetje te ver, maar bij Woolyhood vond ik handgeverfde merinowol in de freckles and speckles serie met de prachtige naam ‘Rising from the ashes’. De kleuren variëren van grijs naar goudgeel/oker en dat vond ik perfect passen bij een gebouw. Helaas valt de mooie kleurencombinatie een beetje weg op de foto’s.

De Grote Kerk in Veere in ‘één gemeleerde’ kleur.

Mmm. Ondanks dat ik voor de achtergrond de tentstitch heb gebruikt en de voorgrond met een liggende steek valt de kerk in het geheel tot wel weg. Zeker op afstand. Terwijl dichtbij je structuur van de verschillende delen wel duidelijk ziet.

Een experimentje dan maar. Ik heb de foto van de geborduurde kerk 2x uitgeprint en op een van de foto’s heb ik de contouren met zwart ingetekend.

Rechts zonder contourlijnen, links met zwarte contourlijnen.

Dus dit is het uiteindelijk geworden.

Het eindresultaat.

Met nog wat details.

De rechterkant.

De bomen (rechts) hebben een contoursteek gekregen in hetzelfde garen als het borduurwerk.

Uiteindelijk ben ik heel blij met het resultaat van het experiment. Misschien nog eentje in een unikleur? Of toch maar niet!

 

Variaties op een thema – de koninginnesteek

De koninginnesteek staat in deze ‘variaties op een thema’ centraal.

Deze zomer mocht ik een aantal stukken voor de tentoonstelling ‘Haute Bordure‘ die 13 februari 2021 start in het Fries Museum in Leeuwarden (voor)bekijken. Waarom ik in het depot stukken mocht zien en wat ik er uiteindelijk mee gedaan heb, zal begin 2021 (vanaf 13 februari) duidelijk worden.

Een van de stukken die me opviel was een reistas uit de 2e helft 19e eeuw waarvan het ondereind een rechthoekige houten bak is (met een slot) en het bovenste gedeelte geborduurd is met wol op stramien.
Ik kan de tas hier niet laten zien, maar je kunt hem wel vinden op de Collectie Online van het Fries Museum. En je kunt hem straks natuurlijk ‘live’ zien tijdens de tentoonstelling.

Het motief was geborduurd in de koninginnesteek. Je kunt deze steek online ook terugvinden onder de namen Leviathan Stitch of Smyrna Cross. (De in het Engels genaamde queenstitch is een andere borduursteek. In Nederland noemen we die de rococosteek.)

Het is een steek die je vaak terugvindt op tapisserie borduurlappen zoals degene die ik in 2019 tijdens het Handwerkfestijn in Hoevelaken vond.

Tapisserie borduurlap uit 2e helft 19e eeuw. Geborduurd met wol op stramien.

De koninginnesteek op de Tapisserieborduurlap.

In feite bestaat de steek uit een kruissteek en eroverheen een plusje (gekantelde kruissteek) geborduurd.

Stekentekening Koninginnesteek. Bron: TRC Needles

Koninginnesteek in stappen.

En als je er veel bij elkaar borduurt, dan ziet dat er zo uit:

Koninginnesteek geborduurd met wol op stramien.

Ok, het handgeverfde garen van Draadkracht helpt ook mee om dit effect te krijgen.

Variaties op een thema

Omdat de steek dus uit een horizontale, verticale en 2 diagonale bewegingen bestaat, kun je heel veel variaties maken.

Bijvoorbeeld de voor de handliggende variaties door de volgorde van de bewegingen te veranderen.

variaties op een thema 1.

Het linker blokje is geborduurd in de koninginnesteek met als laatste de verticale steek. In het tweede blokje is als laatste de horizontale steek geborduurd. De steken zijn boven elkaar geborduurd.

In het derde blokje verspringen de steken in de onderliggende rijen. Dat ziet er op de stekentekening zo uit:

Versprongen koninginnesteek. Bron: Beeton’s book of Needlework

Variaties op een thema 2.

In het eerste blokje is de steek met horizontale streepje als laatste geborduurd afgewisseld met de steek met het verticale streepje als laapje geborduurd. In het tweede blokje is eerst het plusje geborduurd en daaroverheen de kruissteek.

En is het laatste blokje zijn de steken met het kruisje boven en het plusje boven afgewisseld.

Eigenlijk vraag ik me iedere keer als ik een nieuw blokje borduur, weer af ‘What if’/’Wat gebeurd er als’.

Variaties op een thema 3.

Bij deze blokjes ben ik iets verder gegaan.
In het eerste blokje heb ik eerst over het hele blokje horizontale en verticale lijnen geborduurd (spansteken) en daar overheen heb ik de kruissteken geborduurd waarbij ik een rij open gelaten heb.
Het tweede blokje geeft alle bewegingen weer, maar in plaats van het kruisje en het plusje te volgen heb ik hier na de eerste steek, de steek ernaast geborduurd (dus diagonaal, staand, diagonaal, liggend i.p.v.  diagonaal, diagonaal, staand, liggend). Vervolgens heb ik de volgende steek op een ander punt laten beginnen. En op het laatste blokje wisselen de Koninginnesteek en het plusje (halve Koninginnesteek?) elkaar af.

En nog verder experimenteren

In de volgende serie laat ik eigenlijk de Koninginnesteek los, maar werk ik met de elementen van de steek. Dus een horizontale, verticale en diagonale beweging. De variaties die die daarmee krijgt, zijn legio, zeker als je ook gaat variëren in het aantal steekbewegingen (dus 2 of 3 i.p.v. 4).

In al deze variaties is er begonnen met een lange verticale of diagonale steek en zijn daarbovenop staande of diagonale steken, plusjes of kruissteken geborduurd.

Nog meer variaties.

Lange diagonale steken met plusjes.

Lange verticale of diagonale steken als basis.

laatste rij.

Bij het zoeken naar stekentekeningen online vond ik ook nog deze variatie:

Dubbele Koninginnesteek.

Dus die wordt binnenkort ook nog uitgeprobeerd.

Werken jullie ook wel eens volgens het principe van variaties op een thema? Of experimenteren jullie waarbij je je de vraag ‘What if’ stelt?
In ben benieuwd naar jullie verhalen.

 

Variaties op een thema – stofversieren

Ik hou ervan om dingen uit te proberen. Dat zie je bijvoorbeeld ook terug in de voorbeelden die ik maak binnen de Challenge Oude Borduurpatronen.
Ik vind het leuk om patronen, afbeeldingen en zelfs borduursteken op verschillende manieren uit te werken. Variaties op een thema dus. De komende tijd zal ik jullie daar wat meer van laten zien. Zie het als inspiratie om eens op een andere manier naar je borduurwerk te kijken.

Leidraad is vaak de vraag ‘What if?’. Wat gebeurd er als ik de hoek verander, wat gebeurd er als ik het materiaal verander, wat gebeurd er als ik de kleur veranderd, wat gebeurd er als ik …

De eerste in de serie gaat over stofversieren.

Stofversieren

Spoonflower is een website waar je stof kunt laten bedrukken. Je kunt kiezen uit verschillende soorten stof, een patroon/design of je kunt zelfs je eigen patroon/ontwerp aanleveren op te laten bedrukken. Ontwerpers die hun patronen ter beschikking stellen krijgen daarvoor een vergoeding.
Je kunt de stof per meter kopen, per fat quarter (ca. 53 x 50 cm) of als test swatch (20 x 20 cm). Overigens kunt je ook behangpapier laten bedrukken of beddengoed of theedoeken en nog veel meer.

Geregeld ben ik er op zoek naar patronen/ontwerpen die geschikt zijn om te borduren. En bij een van mijn zoektochten vond ik dit ontwerp genaamd Abstract Embroidery 1 van Aimee Knerr (aka Woollybox).

Het origineel gedrukte lapje.

Geschikt voor het formaat test swatch van 20 x 20 cm. Een leuk formaatje dus om te borduren. Omdat ik gelijk al een aantal variaties in mijn hoofd had, heb ik er gelijk een aantal tegelijk besteld en ben ik aan de slag gegaan.

Variatie 1 stofversieren met wol

De eerste variatie is met wol geborduurd. Ik heb hiervoor de dunne borduurwol van Blomsterstuga gebruikt.

De met wol geborduurde variant

De donkere contourlijnen zijn geborduurd in stiksteek en losse steken (straight stitch). En verder heb ik de koninginnesteek gebruikt (bolletjes aan de linkerkant) en zijn de gekleurde vlakken opgevuld met zandsteken (soms met meerdere kleuren).

Rechte steken, stiksteken en zandsteken zijn er gebruikt.

Nog een detailfoto.

Variatie 2 Kantha-achtig

Bij de tweede variatie heb ik me afgevraagd wat er zou gebeuren als ik de lege ruimtes op zou vullen met een rijgsteek (What if?) . Met andere woorden stofversieren op een Kantha-achtige manier. Als garen heb ik een blauw handgeverfd katoenen machinegaren van Oliver Twist gebruikt. Dit geeft in de rijgsteek een fijn lijntje

Opgevuld met rijgsteek.

Je ziet dat hoewel de print nog steeds  goed te herkennen is, het er ineens heel anders uitziet. Het lijkt misschien saai om te doen, met één kleur en één steek, maar het is best een uitdaging om vloeiende lijnen te blijven houden.

Vloeiende lijnen.

Variatie 3 stofversieren met ophogende steken

Bij de derde variant vroeg ik me af of hoe ik bepaalde elementen van het ontwerp er uit kon laten spreken en meer reliëf kon geven.

De derde variant.

De ‘vlekken’ zijn nu geborduurd in een ophogende satijnsteek. Hiervoor borduur je eerst de contour in een dubbele rijgsteek of splijtsteek. Vervolgens vul je het vlak met dicht op elkaar geborduurde satijnsteken. En als laatste borduur je nog een laag satijnsteken waarbij je ze een andere richting geeft als de eerdere laag. Dus bijvoorbeeld de eerste laag van links naar rechts en de volgende laag van boven naar beneden.

Hier kun je zien dat het lijkt alsof de satijnsteken er echt bovenop liggen.

De witte rondjes zijn geborduurd in een mini stiksteekje en hier en daar hebben ze extra Franse knoopjes gekregen.

Franse knoopjes geven extra reliëf.

En alles is geborduurd met splijtgaren/Mouliné uit mijn voorraad.

Variant 4 And now something completely different

De laatste variant is er één met voortschrijdend inzicht geweest. En jammer genoeg heb ik daar de verschillende stappen niet van gefotografeerd. Voor het maken van foto’s heb je eigenlijk goed daglicht nodig en als ik ‘s avonds voor de televisie lekker aan het borduren ben, dan schiet het fotomaken er dus wel eens bij in. Zo ook deze keer.
Op het gedrukte lapje heb ik eerst een doorzichtig lapje kaaslinnen gelegd. Rondom heb ik de lapjes even aan elkaar geregen zodat ze niet ten opzichte van elkaar verschuiven. Vervolgens heb ik de donkere lijnen en stippels geborduurd met goudband van Bart & Francis. Op het etiket staat om precies te zijn: Haute couture, 100% metaloplastoïde film Japanese flat braided structure. Door het doorzichtige lapje was het patroon goed te zien.

En toen.

Toen vond ik eigenlijk de combinatie van het goud en de kleurtjes van het oorspronkelijke lapje niet goed bij elkaar passen.
Wat te doen?
Uiteindelijk heb ik het oorsponkelijke lapje vanaf de achterkant weggeknipt, zodat alleen nog het doorzichtige lapje met de geborduurde contouren over bleef.

En dit blijft er over als het het oorsponkelijke lapje weghaalt.

Detail.

En zo zie je ze alle vier bij elkaar (met excuses voor de onscherpe foto).

Alle vier de varianten.

Ik heb nu de vier varianten zelf geborduurd.
Misschien is het leuk om dit experiment eens met een aantal verschillende borduursters op te pakken. Laat met het even weten op info@treeofneedlework.nl of je hier in geïnteresseerd bent. Wie weet geven we onszelf binnenkort een nieuwe uitdaging.