Variaties op een thema

De koninginnesteek staat in deze ‘variaties op een thema’ centraal.

Deze zomer mocht ik een aantal stukken voor de tentoonstelling ‘Haute Bordure‘ die 13 februari 2021 start in het Fries Museum in Leeuwarden (voor)bekijken. Waarom ik in het depot stukken mocht zien en wat ik er uiteindelijk mee gedaan heb, zal begin 2021 (vanaf 13 februari) duidelijk worden.

Een van de stukken die me opviel was een reistas uit de 2e helft 19e eeuw waarvan het ondereind een rechthoekige houten bak is (met een slot) en het bovenste gedeelte geborduurd is met wol op stramien.
Ik kan de tas hier niet laten zien, maar je kunt hem wel vinden op de Collectie Online van het Fries Museum. En je kunt hem straks natuurlijk ‘live’ zien tijdens de tentoonstelling.

Het motief was geborduurd in de koninginnesteek. Je kunt deze steek online ook terugvinden onder de namen Leviathan Stitch of Smyrna Cross. (De in het Engels genaamde queenstitch is een andere borduursteek. In Nederland noemen we die de rococosteek.)

Het is een steek die je vaak terugvindt op tapisserie borduurlappen zoals degene die ik in 2019 tijdens het Handwerkfestijn in Hoevelaken vond.

Tapisserie borduurlap uit 2e helft 19e eeuw. Geborduurd met wol op stramien.

De koninginnesteek op de Tapisserieborduurlap.

In feite bestaat de steek uit een kruissteek en eroverheen een plusje (gekantelde kruissteek) geborduurd.

Stekentekening Koninginnesteek. Bron: TRC Needles

Koninginnesteek in stappen.

En als je er veel bij elkaar borduurt, dan ziet dat er zo uit:

Koninginnesteek geborduurd met wol op stramien.

Ok, het handgeverfde garen van Draadkracht helpt ook mee om dit effect te krijgen.

Omdat de steek dus uit een horizontale, verticale en 2 diagonale bewegingen bestaat, kun je heel veel variaties maken.

Bijvoorbeeld de voor de handliggende variaties door de volgorde van de bewegingen te veranderen.

variaties op een thema 1.

Het linker blokje is geborduurd in de koninginnesteek met als laatste de verticale steek. In het tweede blokje is als laatste de horizontale steek geborduurd. De steken zijn boven elkaar geborduurd.

In het derde blokje verspringen de steken in de onderliggende rijen. Dat ziet er op de stekentekening zo uit:

Versprongen koninginnesteek. Bron: Beeton’s book of Needlework

Variaties op een thema 2.

In het eerste blokje is de steek met horizontale streepje als laatste geborduurd afgewisseld met de steek met het verticale streepje als laapje geborduurd. In het tweede blokje is eerst het plusje geborduurd en daaroverheen de kruissteek.

En is het laatste blokje zijn de steken met het kruisje boven en het plusje boven afgewisseld.

Eigenlijk vraag ik me iedere keer als ik een nieuw blokje borduur, weer af ‘What if’/’Wat gebeurd er als’.

Variaties op een thema 3.

Bij deze blokjes ben ik iets verder gegaan.
In het eerste blokje heb ik eerst over het hele blokje horizontale en verticale lijnen geborduurd (spansteken) en daar overheen heb ik de kruissteken geborduurd waarbij ik een rij open gelaten heb.
Het tweede blokje geeft alle bewegingen weer, maar in plaats van het kruisje en het plusje te volgen heb ik hier na de eerste steek, de steek ernaast geborduurd (dus diagonaal, staand, diagonaal, liggend i.p.v. diagonaal, diagonaal, staand, liggend). Vervolgens heb ik de volgende steek op een ander punt laten beginnen. En op het laatste blokje wisselen de Koninginnesteek en het plusje (halve Koninginnesteek?) elkaar af.

En nog verder experimenteren

In de volgende serie laat ik eigenlijk de Koninginnesteek los, maar werk ik met de elementen van de steek. Dus een horizontale, verticale en diagonale beweging. De variaties die die daarmee krijgt, zijn legio, zeker als je ook gaat variëren in het aantal steekbewegingen (dus 2 of 3 i.p.v. 4).

In al deze variaties is er begonnen met een lange verticale of diagonale steek en zijn daarbovenop staande of diagonale steken, plusjes of kruissteken geborduurd.

Nog meer variaties.

Lange diagonale steken met plusjes.

Lange verticale of diagonale steken als basis.

laatste rij.

Bij het zoeken naar stekentekeningen online vond ik ook nog deze variatie:

Dubbele Koninginnesteek.

Dus die wordt binnenkort ook nog uitgeprobeerd.

Werken jullie ook wel eens volgens het principe van variaties op een thema? Of experimenteren jullie waarbij je je de vraag ‘What if’ stelt?
In ben benieuwd naar jullie verhalen.