Het borduurwerk van Marken

O, wat ben ik aan het genieten van de serie Typisch Marken op de npo. Fantastisch om Luutje te zien, de 99-jarige inwoonster van Marken die nog in de klederdracht loopt.

Ieder jaar ga ik met een vriendin, M., naar Marken. Dat is zo ondertussen een traditie geworden. We hebben elkaar ooit ontmoet in 2007 tijdens een cursus over Marker borduurwerk die door Margreet Beemsterboer bij het NCH in Breda gegeven werd. Ieder jaar proberen we om in april te gaan, als de nieuwe tentoonstelling in het Marker Museum net geopend is, maar de laatste jaren lukt het ons pas in het najaar. Zo ook vorig jaar.

Vernaaide linten

Onderdeel is altijd een bezoekje aan de winkel van Ma Korving. Zij heeft allerlei onderdelen uit de Markerdracht te koop en ik ben altijd op zoek naar borduurwerk. Deze keer wist ze me te vangen met vernaaide linten. Deze in zwarte kruissteek geborduurde linten werden onder de grote kap gedragen.

Bekende linten zijn bijvoorbeeld het klokkenlint en Geloof, Hoop en Liefde.

Vernaaide linten uit Marken (privébezit)
Geloof, hoop en liefde-lint
Klokkenlint

Het motief van het klokkenlint vind je ook al in de 17e eeuwse patronenboeken terug.

Als je zelf eens een vernaaid lint wilt borduren. Op de website van Margreet Beemsterboer Needles@work staat een gratis patroon voor een aantal vernaaide linten. Je vindt het hier.

Ook kun je er nog inschrijven voor de twee e-courses Handwerken van het eiland Marken. Die geven veel achtergrond informatie over de verschillende soorten borduurwerk die in de Marker klederdracht wordt gebruikt en leer je hoe je het zelf kunt maken.

Marker middeltje

Tijdens een bezoek aan het Klederdrachtmuseum in Amsterdam zag ik (niet voor de eerste keer) dit prachtige geborduurde rijglijf (of is het een middeltje of iets er tussenin?).

Marker middeltje/rijglijf uit het Klederdracht Museum in Amsterdam.

Zelf heb ik een Markermiddeltje dat ik erg bijzonder vind. Je kunt er namelijk aan zien dat de draagster in de loop der jaren ‘groter’ is geworden. Telkens zijn er stukken aan het middeltje gezet, waarbij er zorgvuldig werd opgelet dat dit zowel aan de rechter- als linkerkant gelijk werd gedaan zodat het motief en het totaalbeeld van het middeltje hetzelfde bleef.

Hier zie je goed dat het middeltje verschillende keren vergroot is.
Markermiddeltje (privébezit)

Wil je zelf eens het borduurwerk van het Marker Middeltje proberen. Theodorus Johannes heeft naar aanleiding van de serie Community Dressing, waarin hij in aflevering 2 Marken bezoekt, een videotutorial gemaakt waarin hij dit uitlegt. Hij verwerkt het vervolgens in een bomberjacket.

De gebruikte borduursteken zijn de kettingsteek, festonsteek en flanelsteek. Tussen de baleinen wordt een dubbele rijgsteek geborduurd zodat ze op zijn plaats blijven. Voor de masterclass Kettingsteek maakte ik een naaldenboekje geïnspireerd op de zigzagkettingsteken in het middeltje.

Het borduurwerk van een naaldenboekje geïnspireerd door het Marker middeltje.

Het wolborduurwerk op het Marker Middeltje en de vernaaide linten zijn niet het enige borduurwerk in de Marker klederdracht. Er is prachtig witborduurwerk (wit- en sneewerk, utterwerk, stopwerk en speciale open zomen) op de verschillende kledingstukken te vinden. En ook de rijglijven zijn bijzonder versierd met (rozen)borduurwerk. Maar dat is (misschien) voor een andere keer.

Overigens ben ik dit jaar nog niet op Marken geweest. De nieuwe tentoonstelling in het Marker Museum met als thema De Visscherij is 23 maart geopend. Ik heb nog tot 1 november…

Textieluitjes deze zomer

Volgende week is de Weversmarkt in Hoorn, een van de texieluitjes waar ik eigenlijk jaarlijks naar toe ga. Helaas niet deze zomer, want ik ben druk aan het verhuizen. Naar een nieuwe werkplek/atelier en naar een nieuwe woonplek. Binnenkort, als alles over is en ik ingericht ben, zal ik jullie de nieuwe werkplek/atelier laten zien. Dat is ook waar we vanaf september de workshops en borduurcursussen in Utrecht gegeven worden.

Maar ik heb nog wel even een rondje mogelijke zomertextieluitjes voor jullie verzameld en wie weet ‘gun’ ik het mezelf ook na het harde werken om op pad te gaan.

Een aantal tentoonstellingen die ik in mei vermelde, lopen nog tot augustus of september door.
De tentoonstelling van Jan Taminiau in het Centraal Museum Utrecht is nog tot en met 26 augustus te zien. En de tentoonstelling van Victor & Rolf in de Kunsthal in Rotterdam nog tot 30 september.
Nog tot 9 september is de tentoonstelling ‘Voor de draad’  in het Gorcums Museum te zien. En de tentoonstelling ‘Schone Borduurkunst‘ van de Lapzussen in Goes loopt zelfs door tot 28 oktober 2018.

Maar er zijn ook nog een aantal textieluitjes waar ik het nog niet over gehad heb.

ook te vinden op de Weversmarkt

Volgende week woensdag, 25 juli van 10.00 – 17.00 uur, vindt in het centrum van Hoorn weer de jaarlijkse Weversmarkt plaats. Bijna 200 kramen vol zelfgemaakte producten, materialen en boeken. Alles wat met een draadje te maken heeft! Op Facebook vind je alle deelnemende kramen.
En ook voor de borduursters onder ons is er genoeg te vinden en kopen. Maar het is vooral leuk om inspiratie op te doen.

Er zijn veel verschillende handwerkmaterialen te vinden op het Handwerkfestijn. En altijd voor een klein prijsje.

Vrijdag 21 en zaterdag 22 september vindt alweer de 12e editie van Handwerkfestijn in Hoevelaken plaats. De markt voor creatievelingen met allerlei handwerkmateriaal, stoffen en wol die het verdienen een tweede leven te krijgen. De opbrengst gaat naar onderzoek naar Diabetes type 1. Maar ook als je nog materiaal wil doneren is dit mogelijk, neem dan contact op met Marja.

In Axel, Zeeuws Vlaanderen, is er in Museum het Warenhuis een tentoonstelling met de titel ‘Liefde overwint alles – Het Tapijt van Assenede: the making of…’. Je kunt daar de huidige stand van het borduurproject in ca. 70 tapijten en panelen zien.  Dit ambitieus borduurproject in wording vertelt het 750 jaar oude Vlaamse liefdesverhaal van “Floris ende Blancefloer”: de amoureuze perikelen van de Saraceense kroonprins Floris en het christelijk slavenmeisje Blancefloer; een verboden liefde waarbij uiteindelijk “echte liefde alle moeilijkheden overwint” (amor omnia vincit). De tentoonstelling is nog tot 26 januari 2019 en het is fantastisch wat de vrijwilligers al geborduurd hebben.

Van de ene kant van Nederland (Zeeuws-Vlaanderen), naar de andere kant van Nederland (de Waddeneilanden).

Op Texel, in de Oudheidskamer in Den Burg, kun je de tentoonstelling ‘Goed Gemerkt: drie eeuwen Texelse merklappen‘ gaan bekijken.  Er worden enkele tientallen merklappen uit de collectie van Riek Bruin getoond, op merklappen oefenden meisjes vroeger het borduren van cijfers, letters en patronen. De Texelse merklappen zeggen veel over het leven van de jonge vrouwen die vroeger op Texel woonden. De tentoonstelling is nog tot 31 oktober.

Voor de mensen die van Klederdracht houden zijn er ook dit jaar weer een aantal dagen om te bezoeken.
Zo worden er in Spakenburg weer de Spakenburgerdagen georganiseerd.
Een van de hoogtepunten op de eerste en derde Spakenburgse Dag is een historische optocht van alle klederdrachten uit heel Nederland. De optocht start om 10.15 uur direct na de opening van de Spakenburgse Dagen. De eerste Dag is deze week geweest, maar er is nog genoeg te zien op woensdag 25 juli en 1 en 8 augustus.

De schilderachtige Oude Haven ligt gedurende de Spakenburgse Dagen vol met botters, die je graag meenemen voor een tochtje over de Randmeren. De musea zijn op hun best! Ze verwelkomen je en maken je wijzer over de historie van het boeren bestaan in Bunschoten en dat van de vissers in Spakenburg.
Vrouwen in klederdracht zijn nog steeds een dagelijks, vertrouwd beeld. Op de Spakenburgse Dagen zijn ook veel mannen en vooral veel kinderen weer in de dracht gestoken en zo doen de inwoners samen de oude cultuur herleven.
Er wordt gedanst, er is een bruiloftsoptocht, nieuwe en oude vormen van de klederdracht worden gepresenteerd, er worden netten geboet, scheepsmodellen getoond en visveilingen gehouden.
En je kunt er ook authentieke klederdracht stofjes kopen.

Woensdag 8, 15 en 22 augustus vinden er in Staphorst de Staphorster dagen plaats. Er zijn o.a. demonstraties oude ambachten en Staphorster stipwerk. Je kunt er een kijkje nemen in het Staphorster Museum en daar zijn ‘s middags ook twee klederdrachtpresentaties. Ook vinden er in Staphorst 25 juli, 1 augustus en 7 augustus in het Staphorster Museum (vanaf 10.00 uur) kledingveilingen plaats. Hier wordt Staphorster kleding geveild.


In Schagen vinden de Westfriese Folklore dagen plaats. Vanaf eind juni t/m 30 augustus staat iedere woensdag in het teken van de folklore. Per keer is er een ander thema, maar elke dag heeft zijn eigen charme. 19 juli was de dag van de Klederdracht, kijk hier voor de foto’s.

En op zaterdag 2 september 2017 organiseert Museum Het Oude Raadhuis in Urk de Nationale Dag van de Klederdracht rondom het museum. Dit is een dag waarop alle klederdrachten van Nederland in Urk te zien zijn. Met presentaties, shows, rondwandelingen en als afsluiting een parade. Als liefhebber van klederdracht moet je deze dag op Urk zijn.

Iets heel anders, maar wellicht voor inspiratie toch interessant om eens te gaan kijken, is de Papier Biënnale 2018 in Rijswijk.

De biënnales zijn nooit thema-gebonden. De achttien internationale deelnemers aan deze editie hebben naast het gebruik van papier echter iets gemeen: de natuur als bron. Soms fysiek, wanneer zij zelf hun papier maken. Pure plantvezels worden gekookt, geplet en gedroogd, soms vermengd met andere natuurlijke ingrediënten. Papierpulp wordt in eigenzinnige vormen gekneed en gegoten en na droging gesneden, gedraaid en gevouwen. Natuur is ook een geduchte inspiratiebron. Er zijn odes aan dat wat de natuur voortbrengt, sporen van verandering en vergankelijkheid worden veiliggesteld.
Op zondag 9 september vindt traditioneel de papiermarkt plaats op het voorplein van het museum (11:00-17:00 uur) en in de Oude Kerk er tegenover(12:30-17:00 uur).
Volgens jaar vindt er overigens weer een Textiel Biënnale plaats.

WERELDBORDUURDAG/WORLD EMBROIDERY DAY
En vergeet niet dat maandag 30 juli Wereldborduurdag/World embroidery Day is.
Deze keer geen BorduurOpenhuis bij Tree of Needlework vanwege de verhuizing. Maar ik ben wel van plan om heel de dag te gaan borduren. Volg me op Instagram @majovdwoude of @treeofneedlework voor een inkijkje.

 

Binnenstebuiten

Binnenstebuiten, dat was het thema van het Lustrumsymposium van de Kostuumvereniging dat afgelopen vrijdag en zaterdag plaatsvond.

Thema lustrumsymposium Kostuumvereniging - Binnenstebuiten

Thema lustrumsymposium Kostuumvereniging – Binnenstebuiten

Ik kan er lang over zijn, maar ik kan er ook kort over zijn en jullie de beelden tonen. Natuurlijk bekeken met mijn ‘borduurbril’ en interesse in de streekdracht. Maar er was nog veel meer. Iedere dag ontmoette je in ‘Verborgen Schatten’ 9 medeleden die allen iets meegenomen hadden of iets vertelden over hun passie en reden dat zij lid waren van de Kostuumvereniging. En ik heb wat ‘schatten’ gezien. Soms ontroerend, soms uniek, maar altijd met een persoonlijk verhaal.

Mijn ‘schat’ op dag 1 was een roze Souvenirsjaal uit Egypte uit 1917. Ooit gekocht in een tweedehandswinkel aan de Grassmarket in Edinburgh.

Souvenirsjaal uit 1917

Souvenirsjaal uit 1917

Met een prachtige tekst ‘To My Dear Wife, with best love, From your loving Husband. xxx’.
In tamboereerwerk, en niet zoals ik altijd dacht met de hand gemaakt, maar met de machine (geleerd tijdens de Verborgen Schatten).
De tweede dag had ik een andere ‘schat’ meegenomen, een Marker middeltje, dat verschillende keren ‘vergroot’ was en zo een heel mooi leven liet zien. Aan de buitenkant is met wol in felle kleuren bloemen en lijnen geborduurd.

De binnenkant, waar je goed kan zien hoe vaak het vergroot is.

De binnenkant, waar je goed kan zien hoe vaak het vergroot is.

De achterkant van het Marker middeltje

De achterkant van het Marker middeltje

Tijdens de Kennis-/informatiemarkt op de zaterdag gaf ik een demonstratie Holbeinborduren en kon men het ook even zelf uitproberen. Holbein borduurwerk is zowel aan de voor- als aan de achterkant hetzelfde en paste zo binnen het thema. In een volgend blogje zal ik de techniek wat nader uitleggen.

Holbeinborduren

Holbeinborduren

Het afhechten van de Holbeinsteek

Het afhechten van de Holbeinsteek

Daarnaast werden ook Visible Mending, waarbij de onzichtbare reparaties van vroeger,nu ineens zichtbaar mogen zijn, gedemonstreerd (door Ingrid van de Wetering) en Broderie d’Art, waar je o.a. werkt aan de achterkant van je borduurwerk (door Anna Bolk).

Visible mending

Visible mending

Broderie d'Art van Anna Bolk

Broderie d’Art van Anna Bolk

Prachtig borduurwerk ook op de couturejaponnen van Edwin Oudshoorn, uit zijn collectie ‘Return to home‘ uit 2015 waarvan hij er enkele bij zich had.

Bloem van Raffia, Edwin Oudshoorn, collectie 2015

Bloem van Raffia, Edwin Oudshoorn, collectie 2015

Presentatie Edwin Oudshoorn over de collectie 2015

Presentatie Edwin Oudshoorn over de collectie 2015

 

En op de vernaaide linten bij de demonstratie Marker kapzetten.

Vernaaide linten

Vernaaide linten

Het Zeeuws Museum liet het vouwen van het Zeeuwse jak zien. Gemaakt van een rechte lap waar alleen de halsopening uit geknipt wordt.

Het uit elkaar gehaalde Zeeuwse jak.

Het uit elkaar gehaalde Zeeuwse jak

En ik heb nog niet alles laten zien, maar een kleine selectie.

 

 

Nieuw Klederdrachtmuseum in Amsterdam

In Amsterdam is er sinds kort een nieuw Klederdrachtmuseum.
logo Klederdrachtmuseum
Het Klederdrachtmuseum van Nederland belicht het vakmanschap, de artisticiteit en de passie waarmee de Nederlandse klederdrachten tot stand zijn gekomen. De collectie omvat een dwarsdoorsnede van de streekdrachten en volkskunst per regio. Iedere streek heeft zijn eigen dracht, met daarbinnen variaties per dorp en per levensfase, zoals die van een huwelijk of rouwperiode. Het museum telt 7 kamers, geschilderd in de voor een bepaalde regio kenmerkende kleuren en motieven. Per kamer komen ook verhalen van de dragers aan bod, die uitleg geven over de functie van de getoonde kleding uit onder andere Volendam, Marken, Hindeloopen, Staphorst, Spakenburg en Zeeland.

Afgelopen donderdag ben ik er voor het eerst geweest en ik was aangenaam verrast door de moderne uitstraling, de frisse kleuren en de collectie die een mooi overzicht geeft per streekdracht.
Een sfeerimpressie:

Kas met Marker mutsen, rijglijf en andere stukken

Kast met Marker mutsen, rijglijf en andere stukken

Kist met opgevouwen Staphorster rokken, schorten en kraplappen

Kist met opgevouwen Staphorster rokken, schorten en kraplappen

Staphorster stipwerk in rouwkleuren

Staphorster stipwerk in rouwkleuren

Urker kraplap

Urker kraplap

Schort met smockwerk uit Volendam

Schort met smockwerk uit Volendam

En je vindt ook smockwerk op het werkjak uit Volendam

En je vindt ook smockwerk op het werkjak uit Volendam

Zuid-Bevelandse muts

Zuid-Bevelandse muts

Het Klederdachtmuseum is te vinden op de Herengracht 427 in Amsterdam.

Meer streekdrachten zijn o.a. te vinden in:
Zeeuws Museum in Middelburg,
Historisch Museum de Bevelanden in Goes,
Het Warenhuis, Museum Land van Axel in Axel,
Museum Spakenburg in Spakenburg,
Marker Museum in Marken,
Museum Staphorst in Staphorst en
Museum Hindeloopen in Hindelo0pen
en in de openlucht musea Zuiderzeemuseum in Enkhuizen en Openlucht Museum Arnhem.

 

Stippen & strepen en borduurwerk

‘Stippen & strepen – rondom klederdracht’, zo heet de tentoonstelling in Museum de Koperen Knop in Hardinxveld-Giessendam die nog tot 19 juni te zien is. Het gaat dan om de klederdracht van de vroegere vissersplaatsen rond de voormalige Zuiderzee in combinatie met Staphorst. De expositie laat behalve de kledingstukken zelf ook de achtergrond en de cultuur van het maken en dragen zien.

Tentoonstellingsposter Museum de Koperen Knop, Fotografie: Abigail van Kooten, Model: Lisanne van der Caaij, Styling: Cora de Kok, Make-up and Hair: Merel van Boxel

Tentoonstellingsposter Museum de Koperen Knop, Fotografie: Abigail van Kooten, Model: Lisanne van der Caaij, Styling: Cora de Kok, Make-up and Hair: Merel van Boxel

Het is een kleine tentoonstelling, maar ga er zeker nog even kijken. De Koperen Knop heeft verder nog enkele (boeren) stijlkamers en een leuk buitenterrein met een theetuin, smederij en boomgaard.

De Theetuin

De Theetuin

Gisteren was ik er en ik wil jullie meenemen naar een paar van de borduurwerken die ik heb gezien, en dan vooral de kleine pareltjes.
Zoals bijvoorbeeld een met de hand gemaakt stiksteekje op de achterkant van een wentke (lange jas van sits) uit Hindeloopen.

Achterkant van een wentke uit Hindeloopen.

Achterkant van een wentke uit Hindeloopen.

Of een naadverbinding op de voorkant van een schort uit Bunschoten-Spakenburg.

vries (lapje geruite katoen aan de bovenkant van de schort) met naadverbinding

Vries (lapje geruite katoen aan de bovenkant van de schort) met naadverbinding uit Bunschoten-Spakenburg

Ook uit Bunschoten-Spakenburg, deze zelfgemaakte knoopjes.

Zelfgemaakte knoopjes uit Bunschoten-Spakenburg

Zelfgemaakte knoopjes uit Bunschoten-Spakenburg

Uit Urk waren er een groot aantal geborduurde kraplappen te zien.

borduurwerk op Urker kraplap

Borduurwerk op Urker kraplap, voornamelijk in satijnsteek.

Urker kraplap

Urker kraplap

Ook het randje aan de bovenkant van deze kraplap werd soms met borduurwerk versierd, zoals deze met de flanelsteek.

Een flanelsteekje als randje op de Urker kraplap.

Een flanelsteekje als randje op de Urker kraplap.

En ook Volendam kent geborduurde kraplappen al zijn die vaak met de machine geborduurd of zoals hier

Geborduurd of geschilderd ......

Geborduurd of geschilderd ……

geschilderd.

Volendammer kraplap

Deze Volendammer kraplap is duidelijk geborduurd.

Natuurlijk was er ook flink wat borduurwerk te zien uit de Marker klederdracht, zowel oud/origineel als nieuw. Ok, dat zijn meer de grote parels.

Marker rijglijf

Marker rijglijf – festonsteken, kruissteek en stiksteek, geborduurd met Perlé

Marker middeltje - wol op wol geborduurd

Marker middeltje – wol op wol geborduur

Wil je dat zelf eens proberen. Sary Maas geeft o.a. les in het borduren van een Marker daags rijglijf, bruidsrijglijf, middeltje en wit- en sneewerk. Op haar website vind je haar lesprogramma.

Zelfs de binnenkant ziet er mooi uit.

Zelfs de binnenkant ziet er mooi uit.

Het is interessant om te zien hoe naast het ‘fraaie’ borduurwerk ook het ‘nuttige’ borduurwerk als naadverbindingen en verstevigende stiksteken versierend gebruikt werd.
Kennen jullie daar nog meer voorbeelden van? Laat het me dan even weten in een reactie.